Makaleler

Anason Çayı Nedir, Faydaları Nelerdir?

Yazar: Uğur Eskier

Bitkisel şifalı çaylar arasında faydaları sebebiyle en çok tavsiye edilen çaylardan biridir. Meşhur anason aromasının en çok hissedildiği içecektir.

Anason Çayı Nedir, Faydaları Nelerdir?

Tatlı ve aromalı anason çayı, sindirim problemleri ile başa çıkmaya yardımcı olur. Kan şekerini düşürmesinden menopoz şikayetlerini azaltmasına kadar yararlarının geniş bir listesi vardır. Aynı zamanda, tohumları, herhangi bir yemek veya içeceğin lezzetini arttırmak için ideal bir baharattır. Çayın tadı, eşsiz bir lezzete sahiptir. Klasik anason ile yıldız anasonu (Çin anasonu) karıştırmayın; aromaları benzese de aralarında farklar vardır. Bu farkları ve anason çayı hakkında uzmanların paylaştığı bilgileri makalemizde bulabilirsiniz!

Anason Çayı Nedir?

Bu çay, anason bitkisinin tohum ve yapraklarından elde edilir. Anason bitkisinin botanik bilimindeki adı “pimpinella anisum” şeklindedir. “Anis” veya “tatlı kimyon” olarak da adlandırılır. “Apiaceae” familyasında bulunan havuç, maydanoz ve kereviz ile yakından ilişkili bir bitkidir.

Bitkinin anavatanı Orta Doğu’dur. Araplar tarafından İspanya'ya getirilmiş ve buradan Akdeniz'e yayılmıştır. Günümüzde Doğu Akdeniz başta olmak üzere dünya çapında yetiştirilir ve kullanılır.

Anason bitkisi, 50 ila 80 santimetreye kadar yüksekliğe ulaşabilir. Küçük beyaz çiçekleri vardır. Meyankökü, rezene, tarhuna benzeyen tatlı ve oldukça aromalı bir tada sahiptir. Özellikle çay olarak kullanılabilen harika bir baharattır.

“Anason tohumu” olarak bilinen dikdörtgen meyveler ve beyaz çiçekler üretir. Anason bitkisinin gövdesi dik, içi boş ve silindir şeklindedir. Çok dallı, tüylü ve üstü çizgili gövdesi vardır. Uzun saplı alt yaprakları, kalp veya oval şekildedir. Bileşik şemsiyelerde toplanan çiçekleri bulunurken, armut şeklinde küçük, üzeri tüylü, yeşilimsi sarı renkli meyveleri veya tohumları vardır.

Tadı, genellikle meyankökü, rezene ve yıldız anason ile karşılaştırılır. Tohum, ekstrakt ve yağ formunda çaylar, tatlılar ve likörler için tatlandırıcı olarak yaygın olarak kullanılır. Tarihsel olarak tıbbi özellikleri sebebiyle rağbet görmüştür.

Anason Çayının Faydaları Nelerdir?

Anason tohumu, şifa için en iyi baharatlardan biri olarak görülür. Bu tohumdan elde edilen çay, mide şikâyetleri ve iştahsızlık gibi problemler için özellikle tavsiye edilen enfes bir çaydır. Mide ve bağırsakları temizlemek için tonik olarak kullanılabilir.

Yetişkinlerde kolik; yani bağırsak kasları veya gastrointestinal sistemdeki organların spazmlarını ve şişkinliği azaltır. Aynı amaçla çocuklarda da etkili sonuçlar verir. Diş ağrısını hafifletebilen anason çayı, doğal bir gargara olarak kullanılabilir.

Son yıllarda yapılan araştırmalar, menopoz semptomlarını azaltması, kan şekeri düzeylerini düşürmesi ve mide ülserlerine karşı koruma sağlaması gibi bir dizi faydasını kanıtlamıştır. Ayrıca anne sütü üretimi, nöbet risklerini azaltma ve idrar akışını artırma gibi potansiyel faydaları da öngörülmektedir; ancak bunlarla ilgili daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

Sağlık için besinsel değeri güçlü olan anason çayının diğer faydalarını sıralayalım;

  • Solunum sistemini temizlerken; astım, bronşit, soğuk algınlığı, zatürree (pnömoni) ve sinüzit gibi sorunlarda yardımcı olabilir.
  • Kan şekeri seviyelerini yönetmeye yardımcı olduğu belirtiliyor. İçeriğindeki “anethol” adlı bileşik, karbonhidrat metabolizmasında rol oynayan bazı kilit enzimlerin aktivitesini değiştirerek kan şekeri yüksekliğini önleyebilir.
  • Emziren annelere anne sütünü artırmak için tavsiye edilir.
  • Bağırsak parazitleri için hafif antiparaziter olarak davranır.
  • Sporcu ayağı ve saçkıran gibi mantar enfeksiyonlarının tedavisinde güçlü antifungal özelliklere sahiptir.
  • Belirli mantar türlerinin büyümesini etkili bir şekilde inhibe edebilir. Özellikle çeşitli cilt hastalıklarına yol açan bir mantar türü olan “maya” ve “dermatofit”lere karşı etkilidir.
  • Anasonun aktif bileşiklerden biri olan “anethol”, bakterilerin büyümesini azaltır.
  • Bir çalışmada, koleraya neden olduğu bilinen bir bakteri türünü öldürebildiği belirlenmiştir.
  • Menopoz semptomlarını hafifletir. Postmenopozal kadınlarda sıcak basması sıklığını ve şiddetini azaltır.
  • Bir araştırma, depresyon belirtilerini önemli ölçüde azaltabileceğini ortaya koymuştur.
  • Özellikle, doğum sonrası (postpartum) ve fonksiyonel hazımsızlık (dispepsi) ile karakterize depresyon belirtilerini azaltabildiği belirlenmiştir.
  • Mide ülserini tedavi edebilir, ülsere bağlı hasara karşı korunma sağlar. Vücutta anti-ülser faaliyetler sergiler.

Anason çayının aşağıdaki potansiyel faydaları da görülebilmektedir;

  • İdrar ve balgam söktürücü, iştah artırıcıdır.
  • Adet ağrılarını tedavi eder, doğumları kolaylaştırırlar.
  • Libidoyu artıran afrodizyak etkileri vardır.
  • Erkeklerde andropoz semptomlarını tedavi edebilir.
  • Nöbet ve nikotin bağımlılığına karşı etkilidir.
  • Uyku sorunları çözebilir.
  • Kabızlık için tavsiye edilir.
  • Kalp sağlığını destekler.
  • Kan pıhtılaşmasını önler.
  • Katarakt sorunlarında önerilir.
  • Pankreasın işlevlerine yardımcı olur.
  • Bit, uyuz ve sedef hastalığı gibi cilt sorunlarını önleyebilir.
  • Nefes tazeleyici olarak etkilidir.
  • Çocuk sağlığını destekler.

Not: Dengeli beslenme ve düzenli fiziksel aktivitenin yanı sıra her gün anason çayı tüketmek, sağlıklı bir yaşam tarzına katkı sağlar. Anason çayı ve anasonun diğer tohum, yağ ve özüt gibi formları marketlerde, medikal mağazalarda, eczanelerde ve online alışveriş sitelerinde yaygın olarak bulunur.

Anason Çayının Yan Etkileri Var mıdır?

Genel olarak güvenli olarak kabul edilen anason çayının olumsuz yan etkileri de görülebilir. 

Buna göre;

  • Ciltte bazı alerjik reaksiyonlara neden olabilmektedir.
  • Özellikle de dereotu, rezene veya kereviz gibi aynı aileden bitkilere alerjisi olan kişilerde cilt kaşıntısı, şişlik veya kurdeşen gibi gıda alerjisi semptomları görülebilir.
  • Anasonun, vücutta östrojen gibi davranması anlamına gelen “östrojenik” bir gıda olduğu belirtilmektedir.
  • Bu sebeple meme kanseri, yumurtalık kanseri veya kısırlığa yol açabilen endometriozis gibi hormona duyarlı bir durumda koşulları daha da kötüleştirebilir.
  • Östrojen içeren doğum kontrol hapları ile etkileşime girebilir.
  • Östrojen hapları ile birlikte anestezi alınması durumunda hapların etkilerini azaltabilir.
  • Östrojene duyarlı kanser tedavilerinde kullanılan ilaçların etkinliğini azaltabilir.
  • Hormonal değişikliklerin yaşandığı hamilelik sürecinde bu çayın tüketilmesi tavsiye edilmiyor veya doğum uzmanı doktor tavsiyesi ile içilmesi öneriliyor.

Anason Çayı Nasıl Yapılır?

Birçok faydasından bahsettiğimiz anason çayını tüketmek için sadece lezzeti bile yeterli olabilir. Peki, bu çay nasıl hazırlanır? Birden fazla yöntemi var. Özellikle beslenme uzmanları ve gurmelerin farklı tarifleri ile tüketebilirsiniz. 

Tarif ne olursa olsun saf bir anason çayının faydaları değişmeyecektir; ancak çaya eklenen diğer bazı şifalı bitkiler veya çaylar, hem lezzetini hem de potansiyel yararlarını farklılaştırabilir veya zenginleştirebilir.

Ağır bir yemekten sonra yaşanması muhtemel kolik ve şişkinlik durumlarında yemekten yaklaşık 10 dakika önce aşağıda vereceğimiz tarif sizi rahatlatacaktır.

Anason çayı tarifi;

  • 1 yemek kaşığı anason tohumu öğütün veya havanda dövün.
  • 2 bardak suyu kaynatın.
  • Ezilmiş tohumları suya ekleyin.
  • Beş dakika pişirin.
  • Anason çayını balla tatlandırabilirsiniz.

Afiyet olsun!

Anason Tohumunun Besin Değeri

Küçük ama güçlü bir besin kaynağı olan anason tohumu; demir, manganez ve kalsiyum da dahil olmak üzere günlük besin takviyesi olarak kullanılabilir.

Bir çorba kaşığı anason tohumu şu maddeleri içerir:

  • 22 kalori
  • 3.3 gram karbonhidratlar
  • 1,1 gram protein
  • 1 gram yağ
  • 0,9 gram lif
  • 2,4 miligram demir (yüzde 13)
  • 0,1 miligram manganez (yüzde 7)
  • 42 miligram kalsiyum (yüzde 4)
  • 11,1 miligram magnezyum (yüzde 3)
  • 28,6 miligram fosfor (yüzde 3)
  • 93,7 miligram potasyum (yüzde 3)
  • 0,1 miligram bakır (yüzde 3)

Yukarıdaki besin maddelerine ek olarak bünyesinde az miktarda çinko, vitamin B6 ve C vitamini de bulunur.

Klasik Anason ile Yıldız Anason Arasındaki Fark Nedir?


Anason çayının ana maddesi olan anason bitkisi ile yıldız anason veya Çin anasonunu karıştırmayın. Adları ve tatları benzerdir; ancak tamamen farklı iki bitkidir.

Anason, genellikle benzer aromatik bir lezzet olan yıldız anason baharatı ile karıştırılır. Bunun nedeni, rezene gibi, farklı lezzetleri ve kokularından sorumlu bir organik bileşik “anethol”dür.

Ancak, “anason” denince genellikle, oldukça estetik görünen yıldız anasonun fotoğrafları paylaşılır. Bu da, aslında tamamen farklı olan iki tür anasonun karıştırılmasına yol açıyor.

Bununla birlikte, lezzet bakımından benzerlikleri nedeniyle de bazı çay veya yemek tariflerinde anason tohumu yerine öğütülmüş yıldız anason kullanılabilir.

Klasik anason ile yıldız anason arasındaki farkları şöyle sıralayabiliriz;

Yıldız anason;

  • “Çin yıldız anasonu” olarak da bilinir.
  • Bilimsel adı “Illicium verum” şeklindedir.
  • Anavatanı Güney Batı Çin’dir.
  • Aroması daha güçlüdür.
  • Asya mutfağında yaygın olarak kullanılır.
  • Özellikle Çin, Hint ve Endonezya mutfaklarında kullanımı yaygındır.
  • Meyveleri olgunlaşmadan hemen önce toplanır.
  • Klasik anasondan daha ucuzdur.
  • Özellikle karaciğer ve safra sorunlarında faydalıdır.

Klasik anason;

  • Bilimsel adı “pimpinella anisum” şeklindedir.
  • Anavatanı Ortadoğu ve Doğu Akdeniz’dir.
  • Batı mutfak geleneğinde yaygın olarak kullanılmaktadır.
  • Alkol yapımında kullanılan türdür.
  • Kek ve pastalarda özellikle tercih edilir.
  • Aroması daha hafif; ancak daha pahalıdır.
  • Özellikle sindirim, kan şekeri ve menopoz sorunlarında faydalıdır.

Anason Hakkında Faydalı Bilgiler

  • Anason, İncil'de bahsedilen 14 şifalı bitkiden biridir. 
  • Anason, Avrupa ve Ortadoğu'nun bazı bölgelerinde kurabiye ve ekmek gibi çeşitli besinlerde kullanılmaktadır.
  • Hindistan'da bu baharat, körili deniz mahsullerine lezzet katmak için kullanılır.
  • Tarihsel olarak anason, çorbalardan keklere kadar birçok yiyecekte baharat ve tatlandırıcı olarak kullanılmıştır.
  • Rakı, absent ve anisette gibi bazı alkollü içecekleri tatlandırmak için anasondan faydalanılır.
  • Akdeniz ülkelerinde yaygın olarak tüketilen “anisette” adlı alkollü likörlerin hazırlanmasında özellikle tercih edilir.
  • Anasonun karakteristik aromalı kokusu ve tadını "anethol" adlı yağ verir.
  • Alkolde çözünebilen anethol, su oranı arttıkça çökelir. Bu sebeple anasonlu içkiler suyla karıştırıldığında beyazlaşır.
  • Rakılara su eklendiğinde beyaz olması da anethol bileşiğinin bir sonucudur.
  • Anason özü yağı; diş macunu, sakız, öksürük şurupları ve sabun yapımında kullanılır.
  • Gıdalarda tatlandırıcı ajanıdır; süt ürünleri, jelatinler, etler ve şekerlemelerde kullanılır.
  • Kokusundan kremler, parfüm ve poşetlerde faydalanılır.
  • Anasondaki kimyasallar böcek öldürücü olarak işlev görebilir.
  • Anason, evcil hayvanlar için de kullanılabilir. Genellikle “köpekler için catnip” olarak adlandırılır; ancak hayvanlara yüksek miktarlarda verilmesi mide sorunları veya depresif sinir sistemi gibi olumsuz semptomlara neden olabilir.

Kaynaklar

https://draxe.com/anise-seed/
https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-582/anise
https://www.therighttea.com/anise-tea.html
https://en.wikipedia.org/wiki/Illicium_verum+&cd=1&hl=tr&ct=clnk&gl=tr
https://en.wikipedia.org/wiki/Anise+&cd=3&hl=tr&ct=clnk&gl=tr

Yorumunuzu Paylaşın