Devre Mülk Nedir?

Devre mülk, müstakil bir meskenin yılın belli bir döneminde mülkiyet hakkını alma anlamına gelir. Devre mülk ile devre tatil arasında önemli farklar var.

Tatil, sağlık, dinlenme ve yatırım gibi amaçlar için çeşitli alternatifler vardır. Bu alternatifler içinde en hesaplı ve kullanışlı olan sistemler her zaman tercih edilmiştir. Yılın belli dönemlerinde mülkiyet hakkına sahip olarak yukarıda belirttiğimiz amaçların gerçekleşmesi için devre mülk sistemi kullanılıyor.

Devre mülk sistemini tanımak için öncelikle bu sistemi tanımlayalım. Kelime anlamıyla 'mülkün devredilmesi' olarak tanımlanan devre mülk, "müstakil bir alanın bağımsız bölümünün belli bir süre için mülkiyet hakkını alma" şeklinde ifade edilir. Bir mülkiyet türüdür. Bağımsız bir meskende alınan bölümün yılın belli bir döneminde en az 15 gün süreyle ömür boyu mülkiyetinin alınması olarak da bilinir. Devre mülk sahibi kişiler bu hakkını satabilir, kiralayabilir veya kullanabilir. Başka bir deyişle devre mülk sahipleri ister tatil yapar isterse bu mülkiyet hakkını yatırım için kullanabilir. İngilizce karşılığı 'time sharing' yani 'zaman paylaşımı' ifadesidir.

Devre mülk ifadesinin Kat Mülkiyeti Kanunu'ndaki tanımı ise şöyledir: "Mesken olarak kullanılmaya elverişli bir yapı veya bağımsız bölümün ortak maliklerinden her biri lehine bu yapı veya bağımsız bölümden yılın belli dönemlerinde istifade hakkı, müşterek mülkiyet payına bağlı bir irtifak hakkı olarak kurulabilir. Bu hakka devre mülk hakkı denir."

Devre Mülkün Tarihi

Devre mülk sistemi, 1960 yılında İngiltere'de keşfedilen bir sistem. Bu tariften sonra kısa sürede Avrupa'da yaygınlaşan ve 'tatil evi paylaşımı' olarak da bilinen bu sistem, dört ailenin tatil için ev satın alması şeklinde başladı. Bir süre sonra devre mülkler, aynı dönemde farklı ailelerin kullanması ile diğer dönemlerde uzun süre boş kalmaya başladı. Daha sonra mülkiyetin 1/50 oranında bölünmesi şeklinde devam eden bu sistem 10 yıl kadar sürdü. 1974 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) günümüze kadar gelen ilk devre mülk sistemi başlatıldı. İlk başlarda 25 yıllık 'tatil belgesi' olarak adlandırılan ve uygulanan sistem zamanla gelişti. Öyle ki bir meskenin 50'den fazla kişiye devredilmesi emlak sektörünün dikkatini çekti. Sistemdeki farklı uygulamalar ve gelişmeler üzerine bazı yasalar çıkarıldı. Türkiye'de de ilk devre mülk sistemi Muğla'nın Bodrum ilçesine bağlı Turgutreis tatil köyünde uygulandı.

Devre Mülk Sistemi Nasıl Uygulanır?

Günümüzde daha çok tatil konseptleri için kullanılan bir sistem olan devre mülk sistemi, genellikle kaplıca ve ılıca gibi tatil tesislerinde tercih edilen bir mülkiyet hakkıdır. Devre mülkün süresi en az 15 gündür. Daha fazla süre ile kullanılmak isteniyorsa bu süreler 15'in katları şeklinde 30, 45, 60 gün gibi olabilir. Devre mülkün kullanım süresi 10, 20, 30 yıl veya ömür boyu olabileceği gibi mirasçılara da devredilebilir.

Devre mülk hakkı, mesken nitelikli kat mülkiyetine veya kat irtifakına çevrilmiş yerlerde veya müstakil yapılarda kurulabilir. Yani bir işyeri, arsa, ofis gibi taşınmazlarda devre mülk hakkı kurulamaz. Alınan devre mülkteki haklar, herhangi bir evin satın alınmasından doğan haklarla aynıdır ve tapuludur. Bir yıl içindeki devrelerin tamamı tapu sicilinde gösterilir. Devre mülk satılabilir, kiralanabilir, kullanılabilir, hediye edilebilir, miras olarak bırakılabilir. Devre mülkün kullanım tarihleri, belirlenen tarihler arasında olabilir. Her sene sadece belirlenen tarihler arasında kullanılabilir. Bu tarihler arasında devre mülk hakkı kullanılmazsa başka bir tarihe devredilemez.

Devre mülk satın alanlar o dairenin, villanın veya konutun yılın sadece o dönemi için bütün haklarını satın almış olur. Devre mülkün bulunduğu tesis veya sitedeki eğlence alanlarını, spor tesislerini, altyapısını, yat limanını, parklarını kullanabilir. Devre mülk olarak alınan mülkün bakım ve onarımını işletmeci firma üstlenir. Bu tür işlemler için devre mülk sahiplerinden aidat alınır. Yılın belirlenen döneminde devre mülkü boşaltmayan hak sahipleri, mülki amirin emri ile zabıtalar tarafından tahliye edilir.

Devre Mülklerin Kanundaki Yeri

Devre mülk hakkı ile ilgili yasal durum, Kat Mülkiyeti Kanunu'nun sekizinci bölümünde düzenlenmiştir. Kanundaki 9 maddelik bölümde devre mülklerin kanuni altyapısı oluşturulmuştur.

Kanuna göre devre mülk hakkına ilişkin bazı başlıklar şöyledir:

• Aksi resmi senette kararlaştırılmadıkça devre mülk hakkının bağlı olduğu pay, devrelerin sayı ve süreleri esas alınarak eşit bir biçimde belirlenir.
  
• Ana taşınmaz mal ile bağımsız bölümlerin ve müstakil yapıların tapu kütüklerinin beyanlar hanesine, bağımsız bölüm veya yapı üzerinde devre mülk hakkı kurulduğu işaret edilir ve düzenlenecek tapu senedinde de bu husus belirtilir.
  
• Üzerinde devre mülk hakkı kurulacak yapı veya bağımsız bölümlerin ortak malikler arasında dönem süresi, devir ve teslimi ile istifade şekil ve usulleri, yöneticilerin seçimi ile hak ve sorumlulukları, büyük onarım için ayrılacak dönem, bakım masrafları gibi hususlar devre mülk sözleşmesinde belirlenir.
  
• Ortak malikler, kendi aralarından veya dışarıdan bir gerçek veya tüzel kişiyi yönetici ve kat malikleri kuruluna temsilci olarak tayin ederler.
  
• Kat mülkiyetine çevrilmiş birden fazla bağımsız bölümlerden bazılarının üzerinde devre mülk hakkı kurulması, aksi yönetim planında kararlaştırılmamışsa, diğer bağımsız bölüm maliklerinin muvafakatlerine bağlı değildir.
  
• Üzerinde devre mülk hakkı kurulan yapı veya bağımsız bölümün ortak malikleri, aksi sözleşme ile kararlaştırılmamışsa, şüyuun giderilmesini isteyemezler.
  
• Devre mülk hakkı sahiplerinin hak ve borçları, yetki ve sorumluluklarının tespit ve uyuşmazlıkların çözümlenmesinde bu Kanunda, sözleşmede veya yönetim planında hüküm bulunmayan hallerde Türk Medeni Kanunu ve ilgili diğer kanun hükümleri uygulanır.
  

Devre Mülk ile Devre Tatil Arasındaki Fark Nedir?

Devre mülk ve devre tatil kavramları zaman zaman karıştırılan veya suiistimal edilen iki kavram. Bu kavramları kötü niyetlerle kullanarak devre mülk adı altında devre tatil satan kişi veya kurumlar bazı hukuki sorunların doğmasına sebep oldu. Bu iki kavramı birbirinden ayrıldığı bazı noktalar var. Bunları şöyle sıralayabiliriz:

• Devre mülk 'mülkiyet hukukunun'; devre tatil ise 'sözleşme hukukunun' parçalarıdır.
  
• Devre mülk anlaşmalarında tapu senedi kullanılır ve devre mülk hakkı bir konutun satılması gibi başkasına satılabilir veya kiralanabilir. Devre tatil ise, tapu senedi gerektirmeyen şahsi bir haktır. Devre tatilde, hiçbir gerekçe göstermeden 10 gün içinde cayma hakkı bulunmaktadır.
  
• Devre mülk hakkı yılın belirlenen dönemlerinde 15 günden az olmamak şartı ile kullanılabilirken; devre tatil, en az 3 yıl için yapılan, yıl içinde 1 haftadan az olmayacak bir dönem için bir veya daha fazla taşınmazın kullanım hakkını içeren bir sözleşmedir.
  
• Devre mülk hakkı Kat Mülkiyeti Kanunu'nda düzenlenirken; devre tatil şartları Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun'da belirlenmiştir.
  
• Devre mülkte 1 yıl içindeki devreler tapuda gösterilir; devre tatilin ise tapuda kaydı yoktur. Devre tatilin belirlenen süresi birince kullanma hakkı da biter.
  
• Devre mülklerin aidatları devre tatilin aidatlarına göre daha düşüktür.
  

Uluslararası Devre Mülk Sistemi

Resort Condominiums International (RCI), uluslararası devre mülk sistemidir. Dünya çapında devre tatil değişim organizasyonu olan RCI, 1974 yılından bu yana kullanılan bir sistem. Bu sistemde dünya üzerindeki 4 bin fazla tatil tesisinde tatil yapma imkânı sunuluyor. RCI'ya bağlı tesislerde kendilerine üye olan kişilerin tatil haftalarını birbirleriyle değiştiren sistem, devre satılan bir sistem değil. Bu sisteme üye olanlar uygun fiyatlarla dünyadaki birçok tesiste tatil yapma imkânı buluyor.