Station Wagon Nedir? (Tarihi, Özellikleri, Farkları)

Station wagon otomobiller, tam bir aile aracıdır. Türkiye’de çok tercih edilmezler. Hafif ticari araçlar station wagonların yerini almıştır.

Station Wagon (SW) ifadesinin Türkçe karşılığı “istasyon vagonu”, “istasyon kasası” şeklindedir. Tren istasyonlarında yük ve yolcu taşımak için kullanılan araçlardan ortaya çıkan bir araç türüdür. Aslında bir otomobil segmenti veya modelidir. Geniş ve uzun bagaj hacmi ile diğer otomobillerden ayrılan uzun araçlardır. Çatısı aracın arka ucuna kadar uzanır. Hatchbacklerin bagajı uzun, sedanların bagajı yüksek versiyonu da diyebiliriz. Genellikle 5 kapılı, yük taşıma kapasitesi yüksek otomobil türüdür. Arka koltukların arkasındaki geniş bagaj hacmi ile özellikle kalabalık aileler için ideal bir otomobildir. Birçok otomotiv firması, farklı model ve tasarımlarda station wagonlar üretiyor. Ancak ağırlığı ve yüksek yakıt tüketimi gibi faktörler sebebiyle pek tercih edilmeyen araçlardır. Daha doğrusu station wagonların müşterileri özeldir. Herkes station wagon kullanmak istemez; ancak bu modellerin tutkunları da başka araç kullanmaz. Amerika’da çok tercih edilen bir otomobildir. Bu sebeple “Amerika otomobili” olarak bilinir. Türkiye’de genellikle iş dünyasında rastlarız. Sanayilerde pratik bir yük taşıma aracı olarak yaygındır. Bazı iş kollarının vazgeçemediği bir tasarımdır. Kırsal kesimlerde daha sık tercih edilir. Türkler kısaca “steyşın” olarak adlandırır. Makalemizde station wagonların tarihini, diğer otomobillerden farklarını ve özelliklerini bulabilirsiniz.

(1935 model ahşap gövdeli Ford Jensen)

Tarihçesi

“Station wagon” kavramı, Amerika’da, tren istasyonları arasında yük ve yolcu taşıyan araçlardan ortaya çıkan bir ifadedir. İngiltere’de ise “malikâne, konut” anlamındaki “estate” kelimesine dayanıyor; malikâneler arasında yolcu ve yük taşımak için kullanılan araçları tanımlayan bir kelimedir. Bu sebeple “estate wagon” olarak da biliniyor. İlk örnekleri tren istasyonları için “taşıyıcı” veya “suburban (banliyö)” isimleri ile biliniyordu. 1930’lu yıllardan önce üretilen bu tür araçlarda ahşap karoserler kullanılıyordu. 1950’lerde ahşaplar terk edildi, çelik gövdeli SW’ler yaygınlaştı. SW’ler, kamyonet veya pikapların farklı bir versiyonu olarak ticari amaçlarla üretilmeye başlandı. Sabit çatılı ilk SW’lerde arka koltuklarının olduğu bölümde cam bulunmuyordu. Bazı otomobil uzmanlarına göre, SW’lerin tarihi 1923 yılında Star firmasının ürettiği ilk station wagon ile başladı; 1996 yılında Buick Roadmaster Estate Wagon ile bitti.

(1947 model ahşap gövdeli Pontiac Woodie)

Station wagonların tarihi süreci şöyledir;

• 1922 yılında Essex firması, ilk “kapalı sedan” otomobili tanıttı.
  
• 1923 yılında Star şirketi, ahşap gövdeli ilk SW’yi üretti.
  
• 1929 yılında Ford, SW tarzı otomobillerin en büyük üreticisi haline geldi. Ford’un SW’lerinde karoserlerin bazı bölümlerinde ahşap malzemeler kullanıldı.
  
• 1930’lu yıllarda ahşap gövdeli SW’ler popülerleşti. Normal otomobillerden daha pahalı olan bu modeller, prestij ve zenginlik simgesi halinde geldi.
  
• 1935 yılında General Motors, Chevrolet bir kamyona dayanan, çelik gövdeli, 8 kişilik bir suburban vagonu tanıttı.
  
• 1935 yılında Chevrolet, ticari bir kamyon şasesi üzerinde çelik gövdeli SW Chevy Suburban'ı tanıttı.
  
• 1946 yılında Willys-Overland şirketi, Jeep'e dayanan çelik gövdeli SW üretti.
  
• 1947 yılında Crosley şirketi, Avrupa'da otomobil tabanlı çelik gövdeli bir vagon tanıttı.
  
• 1950-1960 yılları arasında üretilen SW’lerde ahşap gövdeler terk edildi.
  
• 1950'lerden 1970'lere kadar SW’ler, Amerika Birleşik Devletleri'nde en yüksek üretim seviyelerine ulaştı. 1973 yılında Amerika’da yaklaşık 1,3 milyon adet SW üretildi. Bu rakam, en yüksek SW üretim rakamı olarak biliniyor.
  
• 1969 yılında Amerika’da yayınlanan otomobil, bilim ve teknoloji dergisi Popular Mechanics ‘de SW’lerle ilgili bir makalede şu ifadeler yer aldı: “Station wagon tarzı, sedan ile aynı dingil genişliğinde, aynı şanzıman ve motor seçenekleri ile aynı konfor ve pratik seçenekleri sunuyor.”
  

Station Wagonların Özellikleri ve Farkları

SW’lerde, ilk ortaya çıktıkları günden beri çok büyük değişiklikler yapıldı. Günümüzde lüks ve konforun sembolü otomobiller olarak karşımıza çıkıyor. Dinamik yol tutuşu, fazla yük taşıma imkânı, esnekliği, geniş koltukları, büyük bagaj hacmi gibi unsurlar SW tutkunlarını cezbeden önemli faktörlerdir. Güçlü turbo motorlar, 4x2 veya 4x4 çekiş seçenekleri, ergonomik tasarımı ve pratikliği ile meraklısının tercih ettiği otomobiller olan SW’lerin özelliklerine göz atalım:

• Station wagonlar, “D” segmenti otomobillerdir.
  
• Hatchback tasarımlı otomobillerden uzun, geniş bagajlı otomobillerdir.
  
• Sedanlarla aynı uzunluktadırlar; ancak bagajları sedanlardan yüksektir.
  
• Tavanı aracın arka ucuna kadar uzanır.
  
• Genellikle 4x2 yani iki ön tekerlekten çekişlidir. Bazı modeller, arka tekerleklerden çekişli veya 4x4 (dört tekerlekten çekişli) de olabiliyor.
  
• Station wagonlar uzun olduğu için daha ağırdır. Bu sebeple diğer otomobillere göre daha fazla yakıt tüketir.
  
• Doğa gezileri, tatil, çeşitli sportif faaliyetler ve balık tutmak gibi hobi faaliyetleri, piknik ve sosyal aktiviteler için oldukça idealdir.
  
• Genellikle 5 kişiliktir. Bazı modellerde, bagajda açılır kapanır 2 kişilik koltuk bulunmaktadır. Beş kapılı otomobillerdir.
  
• İç yapısı ve koltukları daha geniştir. Bagaj hacminin büyüklüğü sedan ve hatchbacklere oranla daha fazla yük taşımaya olanak sağlar. Bu sebeple kalabalık aileler için idealdir.
  
• SW’ler uzun olduğu için özellikle virajlarda savrulma riski vardır. Ancak yol tutuşu, diğer otomobillere göre çok daha iyi düzeydedir.
  
• SW’ler 4-5 metre uzunluğunda, 1,5-2 metre genişliğinde olabilmektedir.
  
• SW’ler güçlü motorlara ihtiyaç duyar. Bazı modellerinde turbo motorlar bulunur. Genellikle 110-150 beygir gücündeki motorları bulunur. Dakikada 5000 devire kadar çıkabilen motorları, 200-300 Nm tork üretebilir. Motor özellikleri marka ve modele göre değişiklik gösterir.
  
• SW’lerin arka süspansiyon sistemleri, bagaj büyüklüğüne oranla daha geliştirilmiştir.
  

(Türkiye'de en çok kullanılan station wagonlar; Tofaş Kartal ve Renault Toros 12 SW)

Bunları Biliyor musunuz?

• Türkiye’de en çok satılan, en fazla kullanılan ve özellikle Anadolu’da ilçe ve köylerde hâlâ sık rastlanan iki station wagon modeli vardır. Bunlar; “Tofaş Kartal” ve “Renault Toros 12 SW” marka araçlardır. Bu araçlar, çiftçilikten marangozluğa, hırdavatçılıktan demirciliğe kadar birçok iş kolunda kısa mesafelerde yük taşımak için tercih edilen otomobillerdir.
  
• Kartal ve Toros SW modeller çok tercih edilmesine rağmen hafif ticari araçlar bu araçlar SW’lerin yerini aldı. Türkiye’de station wagonların çok tercih edilmemesinin sebebi de hafif ticari araçlar olarak gösteriliyor. Hafif ticari araçların yayılması ile bu araçlar “aile aracı” olarak station wagonların yerini almıştır.
  
• Türklerin SW’leri tercih etmemesinin nedeni olarak; araç tasarımı, Kartal ve Toros SW’lerin iş aracı algısı, hafif ticari araçların çıkması, pahalı olması, vergi ve bakım masraflarının yüksek olması, ikinci elde satışının zor olması ve Crossover araçlarla fiyatlarının yakın olması gösteriliyor.
  
• Crossover model araçlar, bir nevi station wagonlardır. Otomobillere göre daha yüksek olan Crossoverler, günümüzde station wagonlar yerine tercih edilmeye başlanmıştır.
  
• Yurtdışında yaşayan gurbetçiler, tatil için Türkiye’ye gelirken genellikle station wagon otomobiller tercih eder. Bunun sebebi, daha fazla yük ve yolcu taşımaktır.
  
• Station wagonlar; pahalı olması, yüksek yakıt tüketimi, parça temini sorunları ve kolay satılamaması gibi sebeplerle tercih edilmiyor.
  
• Bir istatistiğe göre, Türkiye’de satılık ikinci el 270 bin otomobilden sadece yüzde 0,03’si station wagon otomobillerdir.
  
• Son çıkan yeni tasarım SW modellerinin Türkiye’deki pazarı hareketlendirdiği, daha fazla tercih edildikleri yönünde bazı görüşler var.
  
• Amerika ve Avrupa’da station wagonlara çok sık rastlanır.