SUV Nedir? (Tarihi, Özellikleri, Avantajları)

Sportif amaçlı taşıtları tanımlayan SUV, genellikle “aile aracı” olarak bilinir. Kamyonet sınıfı araçlardandır. Geniş ve yüksek yapısı, güven verir!

SUV; yüksek, geniş ve büyük cüsseli taşıtların genel bir adıdır. Ciple minivan arası veya otomobille CUV arası araç olarak da tarif edilebilir. Normal otomobil sınıfı araçlar veya ciplere göre daha yüksek, geniş ve büyük karoserli araçlardır. Karoserlerinin büyüklüğü oranında motor hacimleri de büyüktür. Bu sebeple daha fazla yakıt tüketirler. Daha fazla güce ihtiyaç duyulduğu için genellikle motorları dizel sınıfı motorlardır. Yüksek ve geniş görüş açısı sunan SUV’lar, alt ve üst sınıftaki araçların bazı özelliklerini de barındırabiliyor. “Spor amaçlı taşıt” olarak bilinse de spor araçtan daha çok aile aracı olarak yer edinen taşıtlardır. Türkiye’de SUV model bir araç sahibi olmak maliyetleri bakımından normal geliri olan bir aile için hiç ideal değil. Detaylar makalemizde…

(1975 yılında üretilen Jeep Cherokee)

Tarihi

SUV’ların geçmişi, Amerika’da banliyö tren istasyonlarında yük ve insan taşımacılığında kullanılan “suburban” tipi araçlara kadar uzanıyor. “Banliyö kullanım aracı” olarak da biliniyor. İlk gerçek SUV modeli araç, Brooks Stevens tarafından tasarlanan ve 1940'lı yıllarda üretilen “Willys Jeep Station Wagon” dır. Bu araç, ilk kez 1946 yılında satıldı ve 1949 yılında 4 tekerlekten çekişli modeli piyasaya sürüldü. 1981 yılına kadar üretilen bu model, “SUV’ların babası” olarak kabul ediliyor. Günümüz SUV tanımına uyan ilk model ise, 1975 yılında üretilen “Jeep Cherokee” marka araçlardır.

İkinci Dünya Savaşı öncesi ve sonrası 1935-1975 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri’nde üretilen “sububan” tipi araçlar da, günümüzdeki SUV’ların ilk örnekleri olarak kabul ediliyor. Bu araçlardan bazıları şunlardır; Chevrolet Carryall Suburban (1935), GAZ-61 (1938, 4x4), Willys Jeep Station Wagon (1948), Pobeda M-72 (GAZ-M20 / 1955), International Harvester Travelall (1953), Land Rover Serisi II 109 (1958), International Harvester Scout 80 (1961), Jeep Wagoneer (1963), International Harvester Scout II (1971), Ford Bronco (1966), Toyota Land Cruiser FJ-55 (1968), Chevrolet Blazer / GMC Jimmy (1969) ve Land Rover Range Rover (1970), Jeep Cherokee (1975).

SUV’lar, “spor aracı” adıyla 1980'lerin sonuna kadar popüler bir kullanıma giremedi. Bu araçların birçoğu dönemlerinde “station wagon” olarak pazarlanıyordu. SUV’lar, 1990’ların sonu ve 2000’li yılların başında popüler olmaya başladı. Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Hindistan ve Avustralya'da popüler hale geldi. Petrol fiyatlarındaki artış ve ekonomik şartlara göre bazı dönemlerde talepleri azaldı. Günümüzde ise, görünümü ve gelişmiş özellikleri ile sınıfının en çok tercih edilen araç modelidir. Tabi yeni trend CUV’lardan sonra…

Tanım

“SUV” ifadesi, İngilizce “Sport Utility Vehicle” yani “spor amaçlı taşıt” sözcüğünün kısaltılmasıdır. “Spor amaçlı arazi aracı” olarak bilinen SUV’lar, “hafif kamyon”, “kamyonet” ve “pikap” olarak da sınıflandırılabiliyor. SUV’lar, günümüzde genellikle “geniş aile aracı” olarak biliniyor. “Station wagon” benzeri, hafif kamyon şasesi üzerinde tasarlanmış sağlam ve güvenilir bir araç modeli olarak tanımlanabiliyor. SUV’lar için evrensel bir tanım bulunmuyor. Birçok otomotiv firması, cip veya CUV benzeri araçları da “SUV” olarak tanımlayabiliyor. Bazı ülkelerde kamyonet ve minivanlarla aynı sınıfta değerlendiriliyor. “Otoyollar dışında kullanılabilen araçlar” kategorisinde anılabiliyor. Yani SUV’lar için otomotiv sektörünün üzerinde ittifak ettiği standart bir model bulunmuyor.

Özellikleri

SUV’lar; asfaltlar, döşenmiş yollar ve çeşitli arazilerde kullanılabilen üstün özellikli araçlardır. Genellikle dört tekerleğinin çekiş özelliği vardır. Yükseklikleri ve genişlikleri ile alt ve üst sınıf araçlardan ayrılır. Şasesi, genellikle pikap şasesinin uzunluğu ve genişliğindedir. Karoseri “station wagon” (istasyon kasası), yani çatısı en arkaya kadar uzanan türdendir. Arka koltuklarının arkasında geniş bir bagaj hacmi vardır. Beş kapısı bulunur. Güçlü, büyük ve sportif görünümlü araçlardır. Genellikle otomatik viteslidir; ancak manuel veya tiptronik vitesli modelleri de vardır. Karoseri, iç tasarımı ve şasesine göre güçlü ve büyük hacimli motorlara ihtiyaç duyar. SUV’ların ilk üretildiği modellerin yüksek yakıt tüketimi şikâyet konusu olmuştur; ancak son yıllarda gelişen teknoloji ile üretilen yeni nesil motorlar, SUV’lar için daha düşük yakıt tüketimi avantajı sunuyor.

SUV’lar; arazi aracı, dört çeker, 4x4, 4WD (4 Wheel Drive) gibi adlarla anılıyor. Kullanım amaçları ve adları ülkelere göre farklılık gösterebiliyor. Kamyonet, minivan, station wagon tipi araçların bazı özelliklerini de barındırıyor. Dört tekerin çekme kabiliyeti ve yolcu taşıma özelliğinin yanında asfalt dışındaki arazilerde de hareket etme özelliği vardır. Bütün SUV’ların dört tekerden çekme özelliği bulunmaz. Her 4WD yolcu aracı da SUV değildir. SUV’lar, off-road araçlarına benzetilse de, aralarında büyük farklar vardır. Bazı SUV’ların sadece iki tekerden çekme özelliği bulunur.

SUV ve CUV Arasındaki Farklar

SUV araçlarla ilgili yukarıda verdiğimiz bilgiler ışığında CUV yani “Crossover Utility Vehicle” araçlar arasındaki farklara da değinelim.

“Crossover” kelimesi, İngilizce “karşıdan karşıya geçmek” anlamındadır. “Crossover Utility Vehicle” ifadesi ise, “geçiş yardımcısı taşıt” anlamında bir sözcüktür. 2008 yılından bu yana otomotiv sektöründe önemli bir yer tutmaya başladı. Genel olarak binek otomobil ile SUV arası bir konumda duruyor. Bu iki tip aracın birleşiminden oluşan, yarı otomobil yarı SUV bir araç türüdür. Önden veya arkadan çekişli olabildiği gibi bazı modelleri 4x4 özellikli de olabiliyor. Hafif arazi aracı da denebilir. Kısaca “SUV’un altı otomobilin üstü” diyebiliriz.

Diğer farklarını ise şöyle sıralayabiliriz;

• SUV’lar ile CUV’ların en önemli farkı; şaselerdir. SUV’larda pikap veya kamyonet şaseleri kullanılıyor. CUV’larda ise, station wagon, sedan veya harchback gibi binek otomobil şaseleri kullanılabiliyor.
  
• CUV’lar, SUV’lara göre daha opsiyoneldir. Yani isteğe göre özelliklerinde değişiklik yapılabiliyor.
  
• SUV’larda 4x4 (dört çeker), CUV’larda 4x2 (iki çeker) yaygındır.
  
• SUV’lar karoseri ile net olarak diğer araçlardan ayrılabilir; CUV’lar otomobil ve cip benzeri birçok araçla karıştırılır.
  
• SUV’lar, otomobil ve CUV’lara oranla çok daha fazla insan ve yükü daha ekonomik şartlarda taşıyabilir.
  
• SUV’lar, daha geniş olduğu için yol tutuşu CUV’lara göre daha iyidir ve daha güvenlidir.
  
• CUV’ların yakıt tüketimi, “normal şartlar altında” SUV’lara oranla daha azdır.
  
• SUV’ların asfalt veya döşenmiş yollar dışındaki arazilerde kullanımı CUV’lara göre daha güvenli ve avantajlıdır.
  
• SUV’lar, yüksek olduğu için çok derin olmayan sulardan geçilebilir; CUV’lar buna imkân vermeyebilir.
  
• SUV’lar, geniş iç yapısının avantajı ile kısa süreli de olsa konaklamaya izin verir. CUV’lar, bu bakımdan ideal değildir.
  

SUV’ların Avantajları ve Dezavantajları

Avantajları:

• SUV’lar, genellikle yolcu ve tük taşıma kapasitesi sebebiyle tercih edilen araçlardır.
  
• 5-7 yolcu taşıma kapasitesi, 2,5 tona kadar taşıma yeteneği oldukça cazip.
  
• Yola yüksekten ve geniş açıdan bakmak diğer bir tercih sebebi.
  
• Daha geniş oturma alanı bulunan SUV’lar, birçok bakımdan güven verir.
  
• Geniş bagaj hacmi, özellikle geniş ailelerin aradığı özelliklerde biridir.
  
• Station wagon araçların yeterli olmadığı aileler için oldukça ideal.
  
• Önden, arkadan veya dört tekerlekten çekme özelliği engebeli arazilerde, ıslak zeminlerde veya karlı alanlarda avantaj sağlar. 
  
• Tabi SUV’lardan off-road araçların performansını beklememek lazım. Sonuçta geniş ve uzun bir araçtan bahsediyoruz.
  
• SUV’lara römork, küçük tekne veya ek bagaj takılabilir.
  
• Tatil, eğlence ve doğa gezileri için en ideal araç modelidir.
  

Dezavantajları

• En büyük dezavantajı yakıt tüketimi olarak gösteriliyor. Ancak yeni modeller daha az yakıt tüketen veya hibrit motorlu seçenekler sunuyor.
  
• Geniş ve uzun olduğu için her yerde park yeri bulamayabilirsiniz. Otoparklarda genellikle otomobiller kadar yer bırakıldığını düşünürseniz SUV’ları park etmek ciddi bir sorun.
  
• Dar sokaklarda veya yollarda manevra yapmak daha zordur.
  
• Benzer araçlara göre daha pahalı ve maliyetlidir.
  
• Özellikle Türkiye’de alırken ve kullanırken yüksek vergi ödenmesi gereken bir araç türüdür.
  
• Bakımı ve sigortası için de daha fazla para ödemeniz gerekebilir.
  

SUV ve 4x4 Araçlar 

Dört tekerlekten çekme özelliği bulunan araçlarda motorun gücü dört tekerleğe eşit oranda dağıtılır. İki tekerlekten çekerli araçlarda ise, tahmin edilebileceği gibi motorun gücü iki tekerleğe dağıtılır. Bu sebeple 4x4 araçlar daha güçlüdür ve yüksek çekiş performansı vardır. Bu sebeple 4x4 araçlar, genellikle SUV gibi yüksek, geniş ve ağır araçlardır.

Bazı üst sınıf lüks otomobillerde de 4x4 kullanılabilmektedir. 4x4 araçların da kendi aralarında farklı özellikleri bulunur. Örneğin bazı modellerde belli hızlara kadar sadece arkadaki iki tekerlek çekiş sağlar. Arazi durumuna göre motorun gücü vites kutusundaki ikinci bir kol yardımı ile ön tekerleklere de iletilir. Genellikle asfalt veya döşenmiş yollar dışındaki yollar veya arazilerde kullanım için uygundur.

“Permanent” yani “sürekli 4x4” adı verilen özellikli modellerde ise, en kullanışlı çekiş sistemidir. SUV’larda genellikle permanent türü 4x4 kullanılır. Sürücü yol durumuna göre sürüş modunda değişiklik yapabilir. SUV’ların 4x4 sistemi, daha karmaşık ve pahalı bir sistemdir.

Bunları Biliyor musunuz?

• SUV’ların anavatanı Amerika Birleşik Devletleri’dir. Tüm dünyaya, ABD’deki tasarımlardan esinlenilerek yayılmıştır.
  
• Off-road araçları SUV değildir; asfalt veya döşenmiş yollar için tasarlanmış spor araçlarıdır. Ancak bazı SUV’lar, off-road araçlarının özelliklerini barındırır.
  
• SUV’lar; mini, kompakt, orta boy, tam boy ve uzatılmış karoserli olarak çeşitli tasarımlarda üretiliyor.
  
• İsveç’te SUV’lara “şehir cipi” adı verilir.
  
• Finlandiya'da "katumaasturi" terimi genelde SUV'lar için kullanılır. “Cadde off-road” veya “Cadde 4×4” olarak da bilinir. Arazilerde kullanılabilen bir araç olan "maasturi"den farklıdır.