Gebelikte Birinci Trimester

Bu yazıda gebeliğin birinci trimesterı için bebeğinizin hafta hafta gelişimini inceleyebilirsiniz.

Gebelik süreci ortalama olarak 40 hafta boyunca devam eder. Bu 40 hafta 3’er aylık 3 farklı döneme ayrılmıştır ve her bir dönem trimester olarak adlandırılır. Trimester Latince kökenli bir kelimedir ve gebeliğin üç ayrı dönemde ele alınması anlamına gelir. Bu dönemler:

Birinci trimester: 1. ve 13. haftalar arası dönemi kapsar.

İkinci trimester: 14. ve 26. haftalar arası dönemi kapsar

Üçüncü trimester: 27. ve 40. haftalar arası dönemi kapsar.

Trimester kavramı ile tanışmanız muhtemelen bu dönemin 4. ya da 5. haftasında, bir adet gecikmesi sonucu yaptığınız test ile olacaktır. Bunun ardından bir doktor kontrolü ve yapılacak kan testinin sonrasında adet gecikmenizin sebebi de ortaya çıkacaktır. Gebelik tarihi olarak ilk doktor muayenenizde doktorunuzdan da öğreneceğiniz gibi regl döneminden sonraki ilişki tarihleriniz değil son regl döneminizin ilk günü baz alınır. Hamile olduğunuzu öğrendiğiniz andan itibaren 13. haftanızı doldurana dek 1. trimester içerisinde olacaksınız. Bu sizin için oldukça yeni ve merak dolu bir süreç olacaktır. Bu dönem bebeğinizin ve organlarının gelişiminin başladığı, aynı zamanda vücudunuzun gebeliğe ve değişen hormonlarınıza alışma sürecinin gerçekleştiği dönemdir.

İlk trimestera hafta hafta göz atacak olursak:

1. Hafta: Bebeğiniz için geri sayım bu haftada başlıyor. Ortada henüz bir bebek yok evet, hamile bile değilsiniz. O halde geri sayım nasıl başlıyor sorusu aklınıza gelebilir. İşte hamileliğin ilk haftasının henüz bebeğiniz yokken belirlenmesinin sebebi; hamile kaldığınız gün yani spermin yumurtalarınız ile birleştiği günü tespit etmek pek kolay olmadığı için ( sperm ve yumurta birlikteliğin olduğu gün olmayabilir çünkü sperm yumurtanızla bir araya gelmeden vücudunuzda birkaç gün geçirebilir ) son regl tarihinin ilk günü hamileliğin başlangıç günü olarak sayılmaktadır. Bu gün LMP olarak adlandırılır. LMP tarihi hamileliğin 40 haftalık heyecanlı sürecinin başlangıç günü olarak baz alınır. Dolayısıyla korunmayı bırakıp bir bebek sahibi olmaya karar verdiğinizde adet tarihlerinizi not almanız oldukça önemlidir. Bu biraz kafa karıştırıcı olsa da hamileliğinizin o çok uzun görünen 40 haftalık sürecinin 2 haftasını henüz hamile kalmadan atlatmış olursunuz.

2. Hafta: Evet halâ hamile değilsiniz. Ancak bu haftada hamile olmamanız vücudunuzun tatilde olduğu anlamına gelmez. Vücudunuz hamile kalacağınız o anı hazırlamak için fazlasıyla çalışıyor. Yumurtlama günü için oldukça hummalı bir hazırlık içerisinde. Rahminizin iç çeperi kalınlaşıyor, böylece döllenmiş yumurtayı karşılamak için rahat bir yatak haline geliyor. Ovaryum folikülleriniz olgunlaşıyor ve olgunlaşan folikül içindki yumurta döllenmek için hızla koşan sperm ile buluşmayı bekliyor.

3. Hafta: Evet, hamilesiniz! Bir süre sonra (yaklaşık 40 hafta) kucağınızdan bir an bile ayırmak istemeyeceğiniz bebeğinizi kucağınıza alıyor olacaksınız. Henüz onun varlığından haberiniz dahi yok ama öğrenmenize az kaldı.

4. Hafta: Yakın zamanda varlığından haberdar olacağınız, bebeğiniz olarak adlandıracağınız ama şimdilik embriyo olarak adlandırılan hücre grubu artık rahminize ulaştı ve rahmin iç çeperinde doğuma kadar sürecek bir yolculuğa çıkmaya hazır durumda. O yerine kuvvetlice tutunduktan sonra bu hücre grubu bir bölünme geçirir. İki gruba ayrılan bu hücrelerin yarısı bebeğiniz diğer yarısı ise bebeğiniz rahimde kaldığı süre boyunca bebeğinizin hayat bağı olacak olan plasentayı oluşturacak. Şu sıralar boyu yalnızca bir haşhaş tohumu kadar olan embriyonuz buraya gelene kadar oldukça fazla yol aştı ve hızlıca gelişmeye devam edecek. Bu haftada bebeğinizin su kesesi ve ilerleyen dönemlerde bebeğinizin sindirim sistemine dahil olacak besin ( yolk ) kesesi oluşuyor olacak. Embriyo üç ayrı katmandan oluşuyor ve her katman gelişerek vücudun özel bölümlerini oluşturmaya başlıyor. İç katman yani endoderm bebeğinizin karaciğerini, ciğerlerini ve sindirim sistemini oluşturacak. Orta katman yani mezoderm bebeğinizin kalbini, kaslarını, kemikleriniz, böbreklerini ve cinsel organını oluşturacak. Dış katman yani ektoderm ise bebeğinizin derisini, saçlarını, gözlerini ve sinir sistemini oluşturacak.

5. Hafta: Bu dönemde bebeğiniz henüz bir bebek şekline bürünmedi. Oldukça hızlı büyüyor ve şu sıralar bir portakal çekirdeği boyunda olması muhtemel. Bu hafta bebeğinizin kalbi şekillenmeye başlıyor. Onun kalp ve dolaşım sistemi ilk çalışmaya başlayacak sistemleri olacak.

6. Hafta: Bebeğiniz bu hafta ortalama 5-6 mm uzunluğunda. Boyu ölçülürken başın tepesinden popoya kadar olan uzunluğuna bakılıyor çünkü o henüz yeni oluşmaya başlıyor ve minicik bacakları kıvrılmış durumda olduğu için tam uzunluğunu ölçmek oldukça zor. Bu haftada bebeğinizin çene kemikleri, yanakları ve çenesi gelişmeye başlıyor. Kafasının iki yanındaki minik girintiler kulak kanallarını oluşturacak ve yüzündeki küçük siyah noktalar gözlerini. Başının önündeki ufak çıkıntı da birkaç hafta içerisinde bir burun haline gelecek. Ayrıca bu haftada bebeğinizin ciğeri, karaciğerleri ve böbrekleri şekillenmeye başlıyor. Kalbi dakikada 80 defa atıyor ve bu kalp atışları gün geçtikte daha da hızlanacak.

7. Hafta: Bu haftada bebeğinizin dili ve ağzı şekilleniyor. Aynı zamanda bacaklarını ve kollarını oluşturacak çıkıntılar da oluşmaya başlıyor ve el, kol, omuz ve ayak, bacak, diz bölümlerine ayrılıyor. Böbrekleri oluştu ve artık yerli yerindeler. İdrar üretimi ve boşaltımı görevlerini yerine getirmeye hazırlanıyorlar.

8. Hafta: Bebeğiniz hızlıca büyümeye devam ediyor. 8. haftaya geldiğinizde boyu bir santimi geçti. Dudakları, göz kapakları, burnu, sırtı ve bacakları şekillenmeye devam ediyor. Kalp atışları dakikada ortalama 150’ye çıktı. Kol ve bacak çıkıntıları siz hissedemeseniz de ufak ufak hareketlenmeye başladı.

9. Hafta: Bu hafta bebeğiniz artık embriyo değil fetüs olarak adlandırılıyor. Boyu yaklaşık 2.5 cm’e ulaştı, neredeyse bir zeytin tanesi kadar. Başı gelişmeye devam ediyor ve minik kasları oluşmaya başladı. Bu sayede artık kol ve bacaklarını oynatabilecek. Tabi henüz bu hareketleri hissedemiyorsunuz, bunun için biraz daha zaman var.

10. Hafta: Bebeğiniz neredeyse 3.5 cm boyuna ulaştı. Kemik ve kıkırdakları oluşmaya başladı. Bacaklarındaki küçük girintiler gelişiyor ve diz ve bileklere dönüşüyor. Diş etlerinin altında dişlerini oluşturacak minik tomurcuklar oluşmaya başladı. Midesi hazım sıvılarını salgılıyor, böbrekleri daha fazla idrar üretiyor ve eğer bir erkekse testosteron üretmeye başladı bile.

11. Hafta: Bu haftada bebeğinizin vücudu açılmaya ve gövdesi uzamaya başladı. Saç folikülleri oluşuyor, bunun yanında el ve ayak tırnaklarının yerleri şekilleniyor. Birkaç haftaya kalmaz tırnakları da gelişmeye başlayacak. Cinsiyeti ultrason muayenesinde henüz belli olmasa da eğer bir kız ise yumurtalıkları oluşmaya başlıyor. Artık şekil olarak daha belirgin bir insan görüntüsüne sahip.

12. Hafta: Bebeğiniz son üç haftada oldukça hızlı büyüdü. Boyu yaklaşık 6 cm ve ağırlığı 15 gram kadar. Sistemlerinin çoğu artık oluşmuş durumda ancak halâ olgunlaşmak için zamana ihtiyaçları var. Sindirim sistemi kasılma hareketlerini çalışmaya başlıyor. Kemik iliği beyaz kan hücrelerini üretmeye başlıyor ve beyninin taban kısmında bulunan hipofiz bezi hormon salgılamaya başladı. Bu sayede bebeğinizin de bir gün kendi bebekleri olabilecek.

13. Hafta: Birinci trimesterinizin son haftasındasınız. Bebeğinizin boyu yaklaşık 7.5 cm’e ulaştı. Bu zamana kadar göbek bağının içerisinde gelişen bağırsakları artık kalıcı yerlerini almak üzere harekete geçiyorlar. Ayrıca bu haftada bebeğinizin ses telleri de gelişmeye başlıyor.

1. Trimesterda Hissedecekleriniz:

• Halsizlik, uyku hali ve bitkinlik 
• Mide bulantısı, kusma 
• Kabızlık 
• Mide yanması, gaz, şişkinlik ve hazımsızlık 
• Aşerme ya da tiksinme 
• Göğüslerde bir takım değişiklikler ( ağırlaşma, hassasiyet, dolgunluk, meme başı çevresinin koyulaşması ) 

Birinci trimesterda ikili tarama testi 11 ve 14. haftalar arasında yapılır. Bu tarama testi esnasında bir ultrason muayenesi ve kan tahlili yapılır. Öncelikle bebeğin ensesinde biriken ince sıvı tabakasının ( NT ) kalınlığı ölçülür. Ardından kan tahlili yapılarak PAPP-A ve hCG değerlerine bakılır. Kan tahlili ve NT ölçümü birlikte değerlendirilerek annenin yaşı da hesaba katılarak Down Sendromu ve Trizomi 18 riski belirlenebilir.