Brezilya Kahvesi Nedir, Özellikleri Nelerdir?

16 Kasım 2023 Yazar: Hakan Kutluay

Farklı yerlerde farklı tür kahveleri denemeyi seviyorsanız, Brezilya kahvesinin tadına mutlaka bakmış olmalısınız. Zira dünyanın en büyük kahve üreticisi olarak, Brezilya tüm kahve tedarikinin üçte birini tek başına karşılamaktadır. Peki Brezilya kahvesinin özellikleri ve tadı nasıldır? Hangi pişirme tekniğinde kullanılması daha doğrudur?

Brezilya Kahvesi Hakkında Genel Bilgiler

Dünyanın en büyük beşinci ülkesi olan Brezilya’nın tropik iklimi, kahve yetiştirmek için de doğru koşulları sağlar. Ülkede hem Arabica hem Robusta çekirdekleri yetiştirilirken, dünya çapındaki espresso çekirdeklerinin büyük çoğunluğu Brezilya’dan temin edilir.

Brezilya’da hasat zamanı mayıs ayında başlar ve eylülde son bulur. Ülkenin kendine özgü bir kahve derecelendirme sistemi de vardır. Brezilya kahveleri ihraç edildikleri limanın adıyla anılır.

Brezilya Kahve ile Nasıl Tanıştı?

Kahve üretimi, Brezilya’nın Latin Amerika’nın en büyük ekonomisi haline gelmesinde büyük rol oynamıştır. Kahve bitkisi Brezilya’ya ilk olarak 18’inci yüzyılın başında, Fransız yerleşimciler tarafından getirildi. O dönemde Brezilya ekonomisine en büyük katkıyı şeker kamışı tarımı sağlıyordu. Fakat kahvenin Avrupalılar arasında giderek popülerleşmesi ve şeker kamışının uluslararası piyasalarda önemini kaybetmesiyle, ülkedeki kahve çiftliklerinin sayısı ve kapladığı alan giderek büyüdü. Öyle ki, Brezilya 1840 yılında dünyanın en büyük kahve üreticisi haline geldi ve bu lider rolünü bir daha başka ülkeye kaptırmadı.

Brezilya Ne Kadar Kahve Üretiyor?

Brezilya, 150 yılı aşkın süredir dünyanın en büyük kahve üreticisi olarak, tam 26 bin kilometrekareye yayılmış olan yaklaşık 300 bin kahve çiftliğine ev sahipliği yapıyor. İstatistiklere göre, 2017/2018 hasat yılında 3.05 milyon ton kahve üretti. Bu rakam, dünya üretiminin yüzde 30’undan fazlasına denk düşüyor.

Dünyanın ikinci en büyük kahve üreticisi olan Vietnam’ın aynı hasat yılında 1.76 milyon ton kahve ürettiği düşünülürse, ilk iki büyük üretici arasındaki bu fark Brezilya’daki endüstrinin çapını ortaya koyacaktır. Brezilya, dünya kahve fiyatlarını tek başına değiştirecek güce sahiptir. Sözgelimi, Brezilya’da üretimi sekteye uğratacak bir kuraklık veya başka bir sorun, tüm dünyada kahve fiyatlarının yükselmesine sebep olacaktır.

Brezilya, en büyük kahve üreticisi olmasının yanı sıra en çok kahve tüketen ülkeler arasında da yer alır. Kahve üreten ülkelerin büyük kısmı bu ürüne sadece ihracat odaklı bakarken, sadece Etiyopya ve Brezilya’da dikkate değer bir iç tüketim vardır.

Brezilya’daki Kahve Yetiştirme Koşulları

Brezilya’nın kahve yetiştiren ana eyaletleri olan Mogiana, Sul Minas ve Cerrado ülkenin güneydoğusunda, Atlantik kıyılarında bulunur. Bu bölgeler Arabica ve Robusta çekirdeklerini yetiştirmek için yeterli derecede ışık ve yağmur alır, aynı zamanda hava sıcaklıkları da yıl boyunca istikrarlıdır.

Ancak Brezilya’da kahve genellikle deniz seviyesinden 400 ila 1600 metre yüksekte yetişir. Bu da esasında Brezilya’nın ürettiği kahvenin büyük kısmının, kahve profiline derinlik katan yüksekliklerde yetişmediği anlamına gelir. Diğer yandan, düşük irtifadaki kahve tarlaları çiftçilerin kahveyi çok daha hızlı yetiştirmesine de olanak tanır.

Brezilya Kahvesinin Tadı

Brezilya kahvesi genellikle düşük asitlidir. Kremamsı bir gövdeye sahiptir, ağızda tatlı bir tad bırakır. İyi kalitedeki Brezilya kahveleri sütlü çikolatadan karamel, acı çikolata ve kavrulmuş bademe uzanan tatlar içerir. Bu nedenle Brezilya kahveleri aromalı içecekler için mükemmel bir baz oluşturur. İyi bir Brezilya kahvesi aynı zamanda bir espresso harmanına da derinlik katar.

Daha yüksek yerlerde, nitelikli (specialty) kahve olarak yetiştirilen çekirdekler ise hafif limon tadı ve daha net olarak başka meyvelerden esintiler içerebilir. Brezilya kahvesi nadiren asitlidir.

Brezilya’nın Kahve Üreten Bölgeleri

Federal bir ülke olan Brezilya’da, 26 eyaletten yedisinin 14 farklı bölgesinde kahve yetiştiriliyor. Bu devasa ölçek, Brezilya’da şaşırtıcı derecede fazla sayıda çeşit içeren bir üretim yapıldığı anlamına geliyor. Ülkede hazır kahveden nitelikli kahveye uzanan çok geniş bir yelpazede üretim yapılıyor.

Brezilya kahveleri isimlerini, Atlantik kıyısında bulunan bu eyaletlerde ihraç edildikleri limanlardan alıyor. Bugün Türk kahvesi için kullanılan Santos kahvesi de Brezilya’nın Sao Paulo eyaletinin Santos limanından getirilmektedir.

Brezilya’nın önde gelen kahve üreticisi eyaletleri ve bu bölgelerde yetişen kahvenin özellikleri şöyle:

Minas Gerais

Minais Gerais, Brezilya’da en fazla kahve üreten eyalettir. Tüm ülkenin kahve mahsulünün neredeyse yarısı bu eyalette yetişir. Minais Gerais son yıllarda nitelikli kahve üretimi ile de öne çıkmıştır. Bu eyaletin dünya çapında tanınmış kahve bölgeleri şöyle sıralanır:

Sul de Minas: Tüm Brezilya’nın kahve üretiminin yüzde 30’unu tek başına üstlenen bu yüksek bölge tam gövdeli, meyveli aromalara ve limoni notlara sahip kahveleriyle tanınır. Hava sıcaklığının yaklaşık 22 derecede seyrettiği bölge çoğunlukla küçük çiftliklere ev sahipliği yapıyor.

Cerrado de Minas: Brezilya’da kahve üreten ilk bölge olma özelliğini taşıyan Cerrado de Minas nitelikli kahve üretimine uygun iklim koşullarına sahiptir. Bölgenin kahveleri Brezilya ortalamasına göre daha asitli, orta gövdeli ve daha tatlıdır.

Chapada de Minas: Yaylalara sahip olan bu bölge mekanize üretim için uygundur.

Matas de Minas: Atlantik Ormanı’nda bulunan bu bölge ılık ve nemli bir iklime sahiptir. Üretimin yüzde 80’inin 20 hektardan küçük çiftliklerde yapıldığı Matas de Minas limoni, karamelli veya çikolatalı notalara sahip nitelikli kahveleriyle tanınır.

Sao Paulo

Brezilya’nın kahve ihracatında ana limanlarından Santos’a ev sahipliği yapan Sao Paulo eyaletinde kahve üreticisi iki bölge vardır.

Mogiana: Ülkenin en yüksek ve engebeli kahve arazilerine ev sahipliği yapan Mogiana’da dengeli ve tatlı türler yetişir.

Centro-Oeste de São Paulo: Bu bölge de oldukça engebelidir. Buradaki çiftliklerin büyük kısmı orta ölçeklidir.

Bahia

Bahia eyaleti, kahve üretimine 1970’er kadar geç bir tarihte başlamasına rağmen kaliteli çekirdekleri ve teknolojisi ile dünya çapında ünlenmiştir. ‘Brazilian Cerrado’ olarak bilinen Arabica kahveler bu bölgeden gelmektedir. Bahia’daki gelişmiş sulama sistemleri ve istikrarlı hava koşulları, kahve çekirdeklerinin eşit şekilde büyümesini sağlar. Mekanize hasat sayesinde Bahia Brezilya’da kahve tarımının en verimli şekilde yapıldığı bölge olarak bilinir. Bölgede yetişen kahvenin yaklaşık yüzde 75’i Arabica’dır.

Espirito Santo

Çoğunlukla Robusta çekirdekleri ürettiği için nitelikli kahve piyasasında fazla ilgi görmeyen bu eyalet, aslında hacim olarak Brezilya’daki ikinci büyük üreticidir.