Organik Yumurta Nedir, Normal Yumurtadan Farkı Nelerdir?

Kahvaltı sofralarının vazgeçilmezi ve sağlıklı yaşamın temel besinlerinden biri olan yumurta en çok tüketilen gıda maddelerinin başında geliyor. Yüksek besin değeri ve protein içeriği ile doğru tüketildiğinde sayısız faydası var. Ancak seri üretimin ve kimyasal tarım ilaçlarının birer kural haline geldiği 21’inci yüzyılda, yumurtanın faydaları eskisi gibi ‘çantada keklik’ değil. Uzmanlar bu nedenle, beslenme ve yetiştirilme sırasında kimyasalla temas etmeyen tavuklardan elde edilen organik yumurtayı öneriyor. Peki organik yumurta nedir? Normal yumurtadan ne farkı vardır? Faydaları nelerdir?

Organik Yumurta Nedir?

Organik yumurta hiçbir kimyasalla temas etmemiş, sadece doğal ot ve yemle beslenmiş tavuklardan temin edilir. Bir yumurtanın organik olması için temelde şu standartlar aranır:

• Tavuğun beslendiği yemin veya otların hiçbir şekilde sentetik, GDO’lu (genetiği değiştirilmiş organizma), gübrelenmiş veya ilaçlanmış olmaması;
• Yemlerin organik sertifikalı olması;
• Tavuklara hormon, antibiyotik veya başka hiçbir ilacın enjekte edilmemesi;
• Tavukların yetiştirildikleri alanda en az üç yıldır kimyasal ya da sentetik gübreleme yapılmamış olması;
• Tavuk çiftliğinin sanayi bölgelerinden uzak bir ortamda bulunması.

Bu koşulların sağlanması sayesinde yumurtaya, insanlarda kansere, alerjiye veya hormonal dengesizliğe yol açabilecek herhangi bir kimyasalın bulaşma ihtimalinin sıfırlandığı varsayılır. Dolayısıyla, organik yumurtalar sağlıklı tavukların sağlıklı yumurtalarıdır. Bu tür bir üretim maliyetli olduğu için normal yumurtalardan da daha pahalıdır.

Bir Yumurtanın Organik Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılır?

Organik yumurta üretimi son yıllarda çok daha sıkı denetlense de, piyasada hâlâ yanıltıcı ürünler bulunuyor. Organik yumurtaya verdiğiniz paranın karşılığını gerçekten almak ve sağlığınızı koruduğunuzdan emin olmak için dikkat etmeniz gereken bazı noktalar şöyle:

Sertifika Şart

Öncelikle, satın aldığınız organik yumurtanın sertifikalı olması gerekir. Ambalajın üzerinde Türkiye Cumhuriyeti Organik Tarım damgası ve/veya organik yumurta üretimini denetleyen Ecocert ile IMO gibi uluslararası bağımsız denetim şirketlerinin damgalarının bulunduğundan emin olun. Yumurtanın Tarım ve Orman Bakanlığı’nın organik tarım yönetmeliğine ve dünya standartlarına uygun olduğundan emin olmanın tek yolu budur. Ambalajda bu sertifikaların yanı sıra üretici firmanın adının, üretim ve son kullanma tarihinin de bulunması gerekir. İki sertifikalı ürünler, üreticinin organik tarım kurallarına ne kadar bağlı olduğunun kanıtıdır.

Yumurta Kodları

Ülkemize Nisan 2018’de çıkarılan bir yönetmelikle, yumurta üretimi dört kod altında toplanmıştır. ‘0’ kodu organik yetiştiricilik, ‘1’ kodu açık dolaşıma erişim yetiştiricilik, ‘2’ kodu kümeste kafessiz yetiştiricilik, ‘3’ kodu ise kafesli yetiştiricilik için kullanılır. Aldığınız yumurtanın organik olup olmadığından şüphe duyuyorsanız, üzerine damgalanan numaranın en başında ‘0’ rakamının yer alıp almadığını inceleyin.

Yumurtanın Sarısı Ne Kadar Sarı?

Bir yumurtanın organik olup olmadığını sarısının tonu ve boyutu ile de test edebilirsiniz. Organik yumurtaların sarısı, genellikle konvansiyonel yumurtalara kıyasla daha küçük olur. Fakat daha koyu bir tondadır. Sarısı açık renkli bir yumurtanın, yeterince sağlıklı beslenmeyen ve ışık görmeyen tavuklardan temin edildiği varsayılır. Organik yem ve organik otla beslenen tavukların yumurtalarının sarısı ise daha koyu, hatta bazen turuncuya yakın olur. Ancak yumurtanın sarısı kesinlikle kırmızıya yakın olmamalıdır; bu renk, tavuğun yemine yapay maddeler katıldığına işaret eder. Diğer yandan, organik yumurta satın alırken sarısına bakarak değil, sertifikasını inceleyerek karar vermeniz tavsiye edilir.

Şekli Ele Verebilir

Normal yumurta gibi ‘fabrikasyon usulü’ üretilmediği için organik yumurtaların arasında şekil ve boyut farkı olması normal kabul edilir.

Renginin Önemi Yok

Bir yumurtanın organik olup olmadığı, kabuğunun renginden anlaşılmaz. Yumurtanın rengi tavuğun cinsiyle ilgilidir. Dolayısıyla hem beyaz hem kahverengi yumurtalar organik olabilir.

Organik Yumurtanın Normal Yumurtadan Farkı

Organik yumurta ile normal yumurta arasında çok temel benzerlikler ve çok temel farklar vardır. Organik yumurtanın faydaları ve normal yumurtadan farkı şöyle sıralanabilir:

Kimyasal Madde İçermez

Organik yumurtanın normal yumurtadan en temel farkı, temin edildiği tavukların hormon, toksik madde, ağır metal veya pestisit içermemesidir. Bu tür maddeler insan vücudunda zamanla birikerek kansere, sinir sistemi üzerinde olumsuz etkilere ve hormonal dengesizlik sorunlarına yol açabilir. Organik olmayan, ucuz yemlerle beslenmiş ve aşılanmış normal tavuklardan elde edilen yumurtaların bu tür maddeleri içerme riski yüksektir. Organik yumurta ise bu tarz kimyasallar içermez.

Antibiyotik İçermez

Konvansiyonel üretim yapan yumurta çiftliklerinde hasta olan tavuklara antibiyotik verilebilir. Ayrıca, bu tavuklara çoğunlukla hastalık önleyici antibiyotikler de enjekte edilir. Ancak antibiyotik tavuktan yumurtaya geçer. Tarım ve Gıda Kimyası Dergisi’nde (Journal of Agriculture and Food Chemistry) yayımlanan 2000 tarihli bir araştırmaya göre, tavuk yemlerinde kullanılan antibiyotikler tavuğun yumurtasında yedi güne kadar kalabilir. Bu tür yumurtaların tüketilmesi ise insanda antibiyotik direncine yol açabilir. Antibiyotik alerjisi olan kişilerde de tepkimeye sebep olabilir. Organik yumurta ise normal yumurtadaki antibiyotik kalıntısı riskini taşımaz.

Besin Değeri Daha Yüksek

Makro besinler olarak adlandırılan protein, karbonhidrat ve bazı yağlar açısından organik ve normal yumurta arasında önemli bir fark yoktur. Organik yumurtaların daha az kolesterol içerdiği iddiası da bilimsel olarak kanıtlanmış bir veri değildir. İki tür yumurtanın Salmonella kapma ihtimali de eşittir.

Fakat mikro besinler açısından organik yumurtanın normal yumurtadan bir gömlek üstün olduğu söylenebilir. ABD’deki Penn State Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre, organik yumurtada daha fazla mikro besin bulunur. Buna göre, organik yumurta normal yumurtaya kıyasla üç kat daha fazla omega-3 yağ asidi, yüzde 40 daha fazla oranda A vitamini ve iki kat daha fazla E vitamini içerir. Organik yumurtada beta karoten içeriği de daha yüksektir.

[Kaynak: Dovemed]

En İyi Organik Yumurta Markaları

Ülkemizde hem büyük firmalara hem de küçük üreticilere ait çok sayıda organik yumurta markası bulunmaktadır. Birçoğu marketlerden elde edilebilen, bazıları da sadece internetten alınabilen önde gelen sertifikalı organik yumurta markaları şöyledir:

• Armutçuoğlu
• Cityfarm
• Flotty
• Fresh Gurma
• Keskinoğlu
• mLife
• Orvital
• Raya Organik
• Sade
• Village

Organik Yumurta ile Gezen Tavuk Yumurtası Farkı

Son yıllarda yumurtalarda en az ‘organik’ kadar popüler olan bir etiket daha var: Serbest gezen tavuk, gezen tavuk veya gezgin tavuk yumurtası. Tüketicilerin birçoğunun kafasını karıştıran soruya baştan açıklık getirelim: İkisi aynı şey değil. Her serbest gezen tavuk yumurtası organik olmadığı gibi, her organik yumurta da serbest gezen tavuklardan elde edilmemiş olabilir.

Serbest gezen tavuk yumurtası (free range, cage free), en büyük verimi almak için bir alana en fazla tavuğu sığdırma amacı güdülmeden, yani sürekli olarak kafeste beslenmeyen ve ‘gezen’ tavuklardan elde edilen yumurtalardır.

‘Organik’ sözcüğü yumurtanın temin edildiği tavukların beslenme ve yetiştirilme yöntemine atıfta bulunur; sentetik besinlerle beslenmemiş olmalarını anlatır. ‘Gezen tavuk’ kavramı ise tavukların ne tür besinlerle beslendiğine dair bir anlam içermez; sürekli olarak kafeste tutulmadıklarına ve hareket etmelerine izin verildiğine işaret eder. Dolayısıyla, gezen bir tavuktan elde edilen yumurta organik olmayabilir. Aynı şekilde, her köy yumurtası da organik değildir.

Hem organik hem gezen tavuk yumurtası almak istiyorsanız ‘organik gezen tavuk yumurtası’ etiketi içeren ürünleri tercih etmelisiniz.