Neden Hapşırırız?

Hapşırık insan sağlığı için önemli ve gerekli bir reflekstir. Bazen tek seferlik olan hapşırıklar, bazen de ardı ardına olabilmektedir. Havadaki tozların burna girmesi, çeşitli hastalıklar, ortamdaki yoğun kimyasal kokular, polenler, soğuk hava, parfümler, hava kirliliği, ortam ısısındaki dalgalanmalar ya da alerjiler gibi birçok farklı etken hapşırmaya neden olabilmektedir.

Hapşırık Nasıl Gerçekleşir?

Hapşırmanın gerçekleşmesi için öncelikle burunda yer alan sinirler uyarılmalı ve beyne ikaz gitmelidir. Beyne ikazın gitmesi ile kişi derin bir nefes alır, bu nefesle beraber ses tellerinin olduğu bölüm dolar ve ardından yüksek bir ses eşliğinde dışarıya verilir. Diğer bir deyişle sinirler beyninize “ Burnuna bir şey girdi ve çıkması gerek “ mesajını iletir. 

Hapşırma Hangi Hastalıklara Bağlı Olarak Gerçekleşiyor Olabilir?

Hapşırmanın doğal bir refleks olmasıyla beraber, bir takım hastalıklara eşlik eden bir belirti olduğu da bilinir. Peki, bu olası hastalıklar nelerdir?

• Nezle ve grip gibi üst solunum yolu enfeksiyonlarında hapşırma görülür. Burada hapşırmanın nedeni burun mukozasına yerleşmiş bakteri ve virüsleri temizlemektir. Bunun için de salgı hızlı bir şekilde dışarı atılmak istenir. 

• Alerjilerde ve alerjik astımda hapşırma görülebilir.

• Alerjiye bağlı gelişen bakteriyel sinüzitte hapşırma görülebilir.

• Burun içine yerleşmiş tümörsel hastalıklarda ve burundaki damar bozukluklarında da hapşırık görülebilir.
  

Hapşırık Hakkında Bilmeniz Gerekenler Nelerdir?

• Soğuk algınlığı gibi rahatsızlıklar sonucu oluşan hapşırıkla beraber mikropların bir kısmı da dışarı atılır. Ancak hapşırıkla yayılan mikroplar eller ile yayılan mikroplara göre daha azdır.

• Hapşırırken gözler kapatılır.

• Hapşırık kesinlikle tutulmamalıdır.

• Hapşırma esnasında karın basıncı artmaktadır.

• “ Hapşırma esnasında kalp durur “ gibi bir inanış ve söylenti vardır. Ancak Amerikan Kardiyoloji Koleji eski başkanı Prof. Dr. Richard Conti hapşırma sırasında kalpte oluşan tekleme hissiyatından dolayı böyle düşünüldüğünü, hapşırmanın kalbin işleyişini aksattığına ilişkin hiçbir veri olmadığını belirtmiştir. Yine New York Times’ın konuyla ilgili haberine göre de hapşırma esnasında kalp asla durmaz, ancak kalp atışı doğal olarak biraz yavaşlayabilir. 

• Normal seyreden bir hamilelikte hapşırmanın bebeğe bir zararı olmayacaktır. Ancak eğer doğum sancıları başladığı sıralarda hapşırma olursa bu durum doğumu hızlandırabilir. Yine bebeğe direkt bir zararı olmaması ile beraber hızlı bir doğuma neden olabileceği için mutlaka doktor ile görüşülmelidir.

• Özellikle alerjik problemleri olan hamilelerde burun tıkanabilir ve daha fazla hapşırık gözlenebilir. Bu durumda da kulak burun boğaz doktoruna başvurulmalıdır.

• Hapşırmak bağışıklık sisteminin önemli bir parçasıdır ve bizi sağlıklı tutmak için yardımcı olur.

• Hapşırıklar çok hızlıdır. Öyle ki hızlarının saatte 100 mil olduğu iddia edilir.

• Kaşlarınızı almak hapşırmaya neden olabilir.

• Uyurken hapşırmayız, çünkü uyduğumuz sırada hapşırmayı tetikleyen sinirler de etkisiz durumdadır.

• Art arda hapşırmak fizyolojik olabileceği gibi alerjilere bağlı olarak da gerçekleşiyor olabilir. Hapşırma tehlikeli değildir ancak hapşırma ile beraber vücutta basınç değişiklikleri olur. Bu sebeple eğer ağız ve burun bölgesi kapatılmazsa hapşırmanın bir zararı olmayacaktır. Ancak ağız ve burun ciddi bir şekilde kapatılırsa basınç değişiklikleri abartılı hale gelir. Ve eğer hasta daha önce beyin kanaması geçirdiyse, karın kısmından ameliyat olduysa, beyin ameliyatı geçirdiyse ya da kanama eğilimi varsa bu basınç değişikliği tehlikeli olabilir.

• Normalden fazla olan hapşırıklar alerjiye bağlı olabilir. Alerjik kişilerde hapşırık beraberinde burun kaşıntısı, solunum sıkıntısı, genze doğru akıntı ve sabah uyanıldığında daha fazla hapşırma görülebilir. 

• Eğer hapşırık sıklıkla sabahları ve yoğun bir şekilde oluyorsa sebep genelde ev alerjenleridir. Bunun başında da ev tozu akarları gelir. Yatak odasında çok fazla toz barındıran eşya varsa, yatak, yastık ve yorgan yün, pamuk ya da kaz tüyü ise sabahları hapşırık gözlenebilir.

• Üst solunum yolları sebebi ile oluşan hapşırmalarda ise burundan gelen akıntı sarı ya da yeşil renge dönüşür ve hastada halsizlik gözlenir.

• Bazı kişilerde parlak ışık ya da güneş ışığı hapşırmaya neden olabilir ve ışığa bağlı gelişen hapşırıkların genetik olduğu söylenir.

• Beynin damar yapısında bir bozukluk varsa kafa basıncını arttırmamak için hapşırma esnasında asla burun ve ağız kapatılmamalıdır. 

• Hastalığın çevremizdeki insanlara bulaşmaması için mendil yardımıyla bu salgının dışarı çıkması önlenmelidir. Ancak daha önce de belirttiğimiz gibi asla ağız ve burun kapatılmamalıdır.

• Egzersiz yapmak hapşırmaya yol açabilir. Yoğun bir şekilde egzersiz yapınca, buna bağlı olarak hızlı ve yoğun nefes alıp verilir. Yoğun nefes alıp verme sonucunda ise burun ile ağız kuruyarak hapşırmaya neden olur.

• Bazı insanlarda cinsel birleşme sonrasında da hapşırma gözlenebilir. 

• Yapılan bir araştırmaya göre hayvanlar arasında en çok hapşıranı iguanadır. 

• Kayıtlara geçen en uzun hapşırma 978 gün sürmüştür.

• Tek bir hapşırığınızla beraber dışarı 100,000 mikrop atılır.