Ceviz Ağacı Bakımı Nasıl Yapılır?

Beslenmemizde önemli bir yeri olan ceviz, yağ ve vitaminler açısından oldukça zengindir. Ülkemizde ceviz yetiştiriciliği son yıllarda yaygınlaşmıştır. Ceviz ağacından iyi verim alabilmek için takip edilmesi gereken bazı önemli ipuçları bulunmaktadır.

Ceviz ağacının bakımı zahmetli değildir. Toprak ve iklim konusunda seçici olmadığını söyleyebiliriz. Ceviz ağacının en büyük yaşam ihtiyaçlarından biri ise sudur.Ceviz ağacının bakım aşamalarını 5 ana başlıkta toparlayabiliriz. Bunlar; sulama, gübreleme, toprak işleme, budama ve hastalıklarla baş etme olarak sıralanabilir.

Ceviz Ağacında Sulama

Ceviz ağaçları, kazık köklü ve geniş dalları – yaprakları olan bir ağaç türü olduğu için bol suya ihtiyacı vardır. Ağacın kapladığı alan kadar sulanması gerekir, diyebiliriz. Toprak yüzeyinde her kapladığı metre kare başına 1000 ya da 1500 litre kadar suya(yağışlarla beraber toplam miktar) gereksinimi vardır. Yıl içerisinde bu miktar ülkemizde yağışlarla karşılanabilmektedir. Kalan kısım sıcak mevsimlerde tamamlanabilir. Yine de ceviz ağacının en çok sulamaya ihtiyaç duyduğu mevsimlerde, ülkemizin genelinde yağış miktarının yetersiz olabildiği görülebilir.Bu durumda sulama ekstradan yapılmalıdır. Toprağının geçirgenliği yüksek olan ceviz ağaçlarının dikim çukurları da derinlerdeyse, bu sulama en azından 4-5 sene kadar düzenli yapılmalıdır. Ceviz ağacının dikim çukurunun ne seviyede olduğu yetiştirme sürecini oldukça etkiler. Özellikle yaz mevsiminde yapılan sulama, ceviz ağacının genel sağlık kalitesini birebir etkiler. İlkbaharda ise; ağacın gelişmesi ve meyvelerinin büyümesi açısından su ihtiyacının doğru şekilde karşılanması önemlidir. Bahar ve yaz aylarında susuz kalan ceviz ağacı, gelişmeyi yavaşlatır ve böylece meyvelerinin oluşumu olumsuz etkilenir. Sonbahara gelindiğinde ceviz ağacını sulamaya yavaş yavaş ara vermek gerekir. Özellikle erken donların yaşanma ihtimali varsa, sulama yapmak ağacın zarar görmesine neden olur. Ceviz ağacı, kuruyabilir. Hasattan önce yapılan son sulama, eğer çok fazla yağış yoksa hasat işlemi bitiminde yeniden ve son defa tekrarlanmalıdır. Hasat sonrası çok sulama yapılırsa da zararlıdır. Ağaç uykuya geçebilir.

Ceviz ağacı suyu sever ancak; taban suyu yüksek olan araziler bu ağaca uygun değildir.

Ceviz Ağacının Su İhtiyacı Olduğu Durumlar

• Ağacın gelişim dönemini kapsayan bahar ve yaz aylarında 
  
• Gübreleme yapılırken 
  
• Cevizin meyvesi misket büyüklüğüne geldiğinde 
  
• Meyvenin içi olgunlaşırken 
  
• Hasat zamanından 2 hafta önce 
  
• Budamaların bitiminde 
  

Eğer bölgede geç donlar yaşanıyorsa, ceviz ağacı henüz uyanmadan sulama yapılması, ağacı geç uyandırır. Bu da fayda sağlar.

Sulama Yöntemleri

Dikimden sonraki senede salma sulama denilen sulama türünden uzak durulmalıdır. Salma sulama ağacın ihtiyacı olan toprak içeriğini (mineraller ve gübreler) yok edebilmektedir. Salma sulamanın bir diğer dezavantajı da kök diplerinde çok su biriktirdiği için çürümeye sebep olabilmesidir.

Ceviz ağacında hem fidan hem de olgunluk döneminde damlama sulama yönteminin yapılmasını tavsiye ediyoruz. Damlama sulama yönteminin çalışma prensibi, ağacın nemsizlikten hasar görmeden bir seferde daha az miktar su kullanarak basınçlı boru ve damlatıcılar eşliğinde bitki köklerine iletmesi üzerinedir. Böylece sulama suyundan en faydalı şekilde yararlanılmış olur. Suyun ulaştığı alan gölgededir ve böylece buharlaşma olması engellenir. Bu da sudan tasarruf edilmesini sağlar. Ağacın kökleri neme doyar ve bu da meyve kalitesini olumlu etkiler. Bitkinin sıra araları sulanmadığı için başka otların gelişmesi mümkün olmaz. Toprak üstünde kalan kısımlar sulanmadığı için herhangi bir hastalık durumu da yaşanmamaktadır. Damlama sulama yöntemi sayesinde gübrelerden de en iyi şekilde yararlanılır. Ve tüm bunların yanı sıra damlama sulama sisteminde, ağacı hangi miktarda sulamak istediğiniz ve bunun düzenlenmesi daha kolay uygulanabilmektedir.

Eğer ceviz ağacı meyve verdiyse…

Meyve vermeye başlamış ceviz ağaçlarının sulanma ihtiyacı ceviz fidanlarından farklıdır. İlkbahardan başlayarak hasat sonuna kadar devam eden sulama, sonbaharda ve kışta eğer yağışlar yetersizse, mutlaka devam ettirilmelidir. Bunun nedeni, meyvenin içinin kaliteli olgunluğa erişmesini sağlamaktır. Ayrıca yetersiz su güneş yanığı, iç kararması ve lekelenmeye de sebep olabilir. Ceviz ağacında çiçeklenme gerçekleştikten sonraki hafta sulamaya başlanmalıdır.

Ceviz ağacının köklerinin hepsine eşit oranda sulama yapmak da oldukça önemlidir. Bu nedenle etkili bir sulama sistemi oluşturulmalıdır.Cevizin sulama suyu kimyasal atıklardan etkilenmemiş özelliklerde olmalıdır.

Her şeyden önce kontrol…

Ceviz ağacı yetiştirmeye karar vermeden önce dikimi gerçekleştireceğiniz arazide, kesinlikle sulama problemi olmadığından emin olmanız gerekiyor. Özellikle sulama yapma konusunda mutlaka önceden hazırlıklı olmalısınız.

Ceviz Ağacında Gübreleme

Ceviz ağacı yetiştirirken gübreleme konusunda özenli davranmak gerekmektedir. Bitkiler, ihtiyaç duydukları besini büyük ölçüde topraktan kökleri sayesinde alırlar. Eğer toprakta bitkinin sağlıklı yetişmesi için gereken besinler yoksa sonradan eklenmelidir. Bu nedenle arazinin toprak analizi ve yaprak analizi mutlaka yaptırılmalıdır. Analiz için toprak alırken toprağın farklı katmanlarından örnek seçmek yerinde olur. Toprağa uygun olan gübrenin çeşidi ve ne kadar kullanılacağını laboratuvarlarda kimyasal yollarla tespit edilir ve rapor çıkarılır. Buna göre ağacın gereksinimi olan azot, çinko, demir, potasyum, fosfor, mangan, bakır gibi elementlerin gübre içeriğinde yeterli miktarda olması sağlanabilir. Hayvansal gübre kullanılacaksa, uzun süre açıkta beklemiş / yanmış küçükbaş hayvan gübresi seçimi doğru olacaktır. Büyükbaş hayvan gübresi de bazı durumlara tercih edilebilir. Ancak fayda – zarar dengesine bakıldığında, büyükbaş gübrelerinin zararı daha çok olabilir.

Yaprak dökümü vaktinde, ağaçların altına gübreyi sererek; ilkbahar geldiğinde çapalama ile toprağa karıştırmak doğru olacaktır. Eğer arazide toprak yeterince beslenmezse, bir süre sonra üretim de azalarak duracaktır. Ceviz ağacından verimli şekilde meyve alabilmenin en önemli yolu gübrelemenin doğru bir şekilde yapılmasıdır.

En sık görülen eksikler…

Ülkemizde ceviz ağaçlarının bulunduğu bahçelerde, toprağın içeriğinden en sık görülen eksiklik demir eksikliğidir. Demir eksikliği sürgünlerin ucunda yer alan yapraklardan başlayarak dipteki yapraklara doğru azalarak devam eder. Demirin eksik olmasının en önemli sebebi, toprağın kireç miktarının fazlalığı ve Ph değerinin yüksek olmasıdır. Bunlara ek olarak eğer taban suyu yüksekse, bu da demir seviyesini olumsuz etkiler.

Sık görülen diğer bir eksiklik ise çinkodur. Çinkonun eksik olduğu sürgünlerin uçlarındaki yaprakların olması gerektiğinden daha ufak olmasıyla kendini belli eder. Ayrıca boğum araları da dardır; böylece yapraklar daha sık oluşur. Bununla beraber yaprakların damar aralarında minik ve sarı renklerde lekelenmeler görülür. Bor ve magnezyum eksikliği de yaygın şekilde görülebilmektedir.

Cevizde Gübreleme Yöntemleri

• Yüzeye Serpme 
  
• Bandalama 
  
• Damlama Sisteminden Gübreleme
  

Ceviz Ağacında Toprak İşleme

Sonbahar ve ilkbahar mevsiminde dikimin yapıldığı yerler, çok derinlere inmeden sürülmelidir. Eğer gerekliyse sürümden sonra çapalamak da faydalı olabilir. Sürme işlemi sırasında ağaçların gövdesine ya da köklerine herhangi bir zarar vermemeye dikkat edilmelidir.

Sürme işleminin yapılma amacı hem toprağın havalandırılması hem de yabancı ot kontrolünün yapılabilmesidir. İhtiyaç olursa, yaz mevsiminde de yabancı otlar temizlenmelidir.

Ceviz Ağacında Budama

Ceviz ağaçlarının çok sık budanmaya ihtiyacı yoktur. Yine de belirli aralıklarla budama yapılmasının birçok faydası vardır. Ancak budamanın mutlaka işi bilen biri tarafından yapılması gerekmektedir. Yanlış budama, ağacın taç yapısını bozmaktadır. Ağaçta kurumuş ya da birbirinin içine karışmış dallar düzeltilmelidir. Ağaç taçlarının ışıktan rahat yararlanabilmesi için budama yapmak gereklidir.

Ceviz ağacının budanması ihmal edilirse; taçlar düzensiz gelişir. Dallarda fazla verim nedeniyle kırılmalar yaşanabilir. Ayrıca budama yapılmadığında meyvelerin kalitesi düşer, erken uyanmalar sebebiyle ağacın doğal yapısı bozulmaya başlar.

Ceviz ağacının kış ve yaz budaması yapılabilir. Kış budaması dinlenme döneminde yapılan ‘verim artırma’ amaçlı bir işlemdir. Ağaçları biçimsel olarak düzenlemektedir.

Yaz budaması ise kış budamasının tamamlayıcısıdır. Güneşlenmeyi artırmak için yapılır. Yaz budamasına yeşil budama da denmektedir. Eğer ağaç çok fazla geliştiyse, yaz budaması gereklidir. Çok hızlı büyümüş olan sürgünler kesilerek, seyreltme kesimler yapılmalıdır.

Budamanın Faydaları Nelerdir?

• Ağacın kısa sürede iyi meyve vermesini sağlar 
  
• Ağaç güneş ışığından verimli şekilde faydalanır 
  
• Ağacın genel formu ve dalların ne kadar gelişeceği kontrol altına alınır 
  
• İlaçlama yapıldığında daha iyi sonuç verir 
  
• Verimi düşen ağaçların gençleşmesi ve yeniden meyve vermesini sağlar 
  
• Meyve verme kalitesi giderek artar 
  

Ceviz ağacını budamak için en ideal dönem, yaprak dökümünden ilkbahara kadar süren dönemdir. Ceviz ağacında yapılan budama yöntemleri şunlardır; tepe budaması, göz budaması, şekil budaması, ürün budaması ve bakım budaması.

Ceviz Ağacı Hastalıkları

Ceviz ağacında görülen en yaygın hastalık, ceviz antraknozudur. Ağacın küçük yapraklarında, meyvelerinde, saplarında ve genç sürgünlerinde görülebilen bu hastalık, küçük noktalar ya da siyah lekelenmeler şeklinde kendini belli eder. Hastalık çok yayılmış durumdaysa, ağaçta yaprak kalmaz. Sonbaharda dökülen yaprakların toplanmasıyla, hastalığın yayılması bir şekilde önlenmiş olabilir.

Hastalıkla mücadele edebilmek için bordo bulamacı ya da başka hazır prepatlarla ağacın gövdesi / dalları ilaçlanmalıdır. Bordo bulamacı, yumuşak çekirdeği olan - meyve veren ağaçlarda; kara lekeler görüldüğünde kullanılır. Bazı durumlarda ise sert çekirdekli meyve ağaçlarında bakteriyel kanser, dal yanıklığı veya yaprak delen hastalıklarında da kullanılır.

Bordo bulamacı yılın bahar aylarında ağaçlara uygulandığında ertesi yıl gerçekleşebilecek birçok hastalık için güçlü bir önleyici olarak değerlendirilmektedir.

Ceviz Üretimi Yapmayı Düşünenler…

Eğer ceviz üretimi yapmayı planlıyorsanız, verim almak sizin için en önemli konudur. İyi mahsul toplamak istiyorsanız, ağaçlarınıza özenle bakmalısınız. Kullanım alanı isteğe göre farklılık gösterebilen ceviz, günümüzde oldukça talep görmektedir. Besin konusunda oldukça güçlüdür ve içeriği çok sağlıklıdır. Kısacası cevizden iyi verim alırsanız, ticari anlamda iyi bir gelir kaynağı olabilmektedir.