Marvel Sinematik Evreni Nedir?

Sinema sektöründe kendini kanıtlayan Marvel Comics, her yıl vizyona soktuğu sinema filmleri ile sektörde harikalar yaratıyor. Gişede rekorlar kıran sinema projeleri insanlar tarafından seviliyor ve bir sonraki proje merakla bekleniyor. Marvel Comics, geçmişte çıkardığı süper kahramanların hikayelerini günümüzde sinema filmi haline getirerek onların devamlılığını sağlıyor. Günümüze kadar yayınladığı filmleri arasında bir ilişki kurarak izleyicilere yeni ve çok geniş bir dünya sunuyor. Marvel Comics’e ait filmlerin oluşturduğu bu sinema evrenine Marvel Sinematik Evreni (Marvel Cinematic Univers) adı verilir.

Süper kahraman filmlerinin tutkunları olduğu gibi sadece iyi vakit geçirmek için izleyenlerin olduğu gerçeğini kabul etmek gerekir. Bir ön bilgi olarak Marvel Comics ve “DC Comics” adlı şirketlerden bahsedelim. Bu dünyaya uzak olan izleyici kitlesi için süper kahramanların hepsinin aynı şirket tarafından yaratıldığı ile ilgili büyük ve yaygın bir yanlış vardır. Süper kahramanların beraber oynadığı filmler bu yanılgıyı fazlasıyla körükler. İzleyiciler (Fan derecesinde olan takipçiler hariç) için hangi süper kahramanın hangi yapım şirketinin elinden çıktığını söylemek zor olabilir. Çocukluk yıllarımda izlediğim süper kahramanların yapımcılarını ayırt etmek için tek bir şeye bakardım: Film girişlerinde art arda seri bir şekilde çizgi romanlardan kesitler veren yapım şirketi Marvel Comics’tir ve Marvel Comics istisnasız bütün filmlerinde bu giriş görüntüsünü kullanır. Marvel hayranları için filmlerin birbirleri arasındaki ilişkileri ve filmlerin gidişatı hakkında bilgileri bilmek çok basit bir durum ancak Marvel filmlerini sadece izlemek için veya bu geniş Marvel Sinematik Evreni’ne yeni başlayanlar için bu ilişkileri anlamak zor gelebilir. Marvel Comics şirketinin DC Comics şirketi ile olan karışıklık dışında kendi içinde de bir karışıklık vardır. Yazımızın ilerisinde değineceğimiz bir iflas durumu yüzünden Marvel Comics, süper kahramanlarının bazılarının film haklarını satar. Bu yüzden Marvel Comics, son derece güçlü olduğu bu dönemde daha önce sattığı kahramanlarını Marvel Sinematik Evreni’nde kullanamıyor. Bu durumda çizgi roman döneminde yazmış olduğu hikayelerde sattığı karakterleri kullanamamasına sebep oluyor. Karışıklıklara biraz olsun açıklık getirmek için bu yazımızda sizlere Marvel Comics, Marvel Sinematik Evreni ve bu evrendeki filmlerin arasındaki ilişkiler ile gelecek filmler hakkında bilgi vereceğiz.

Marvel Comics’in Tarihi

Marvel Comics, bir çizgi roman yayımcısı olarak sektöre giren bir şirkettir. Amerika Birleşik Devleti’nde kurulan Marvel Comics, Demir Adam, Örümcek Adam, Hulk, Thor, Karınca Adam gibi süper kahramanları konu alan çizgi romanları ile bilinir. DC Comics, ile Amerika Birleşik Devletleri’nin en büyük çizgi roman şirketlerinden biridir.

Martin Goodman tarafından 1939 yılında “Timely Comics” adı ile kurulur. DC Comics’in Superman ve Batman çizgi romanları ile yakaladığı başarıyı yakalamak isteyen Timely Comics, Namor adında bir anti-kahraman ile piyasaya giriş yapar. Daha sonra bir efsane halini alacak olan Kaptan Amerika piyasaya sürülür. II. Dünya Savaşı sonrası süper kahraman çizgi romanlarına olan ilgi azalır. Bu dönemde Timely Comics adını Atlas Comics olarak değiştirir.

Marvel Comics’in ayakta durmakta zorlandığı dönemde en büyük rakibi DC Comics büyük bir atılım gerçekleştirir. Yeni süper kahramanlar ile elini güçlendiren DC Comics, “Adalet Birliği” adı ile tüm süper kahramanlarını tek çatı altında toplar. Marvel Comics’in yöneticisi Martin Goodman ve yazarı Stan Lee Adalet Birliği ile rekabet edebilecek bir süper kahraman takımı kurmak için işe başlar. Marvel Comics’in bu atılımı Fantastik Dörtlü’yü ortaya çıkarır. Fantastik Dörtlü’nün başarısı Marvel Comics’in ekonomik sıkıntılarından kurtarmayı başarır. Yeni yazarları ekibine katan Marvel Comics, yeni süper kahramanlar ile başarısını devam ettirir. 1970’li yıllara gelindiğinde Marvel Comics piyasadaki üstünlüğünü devam ettirir. Bu üstünlükte X-men çizgi romanının yakaladığı başarının payı büyüktür. Hatta yeni bir süper kahraman yaratılacağı zaman kahraman ilk olarak X-men’de okuyucu ile buluşturulur ve okuyucuların beğenisine göre süper kahramanın çizgi roman basımına karar verilir. Bu başarılı dönemde 90’lı yıllarda son bulur. Yeni kuşağın hikayelere uzak kalması, Marvel Comics’in kadrosunda bulundurduğu yazarların işten ayrılması ve çizgi romanların eskisi kadar satmaması ile Marvel Comics aynı başarıyı uzun bir süre yakalayamaz. Çizgi romanların eskisi gibi satış yapmaması iki köklü şirket olan Marvel Comics ve DC Comics’i harekete geçirir. İki şirkette süper kahramanlarını beyaz perdeye taşımaya başlar ve iki şirket de sinema sektörüne girişte farklı yollar izler. DC Comics, tüm süper kahramanlarının haklarını Warner Bros şirketine verir. Bu hareket DC Comics’in Warner Bros ile beraberce büyümesini sağlar. Marvel Comics, DC Comics’in aksine süper kahramanlarını satmak istemez. Bu durum Marvel Comics’in iflasına sebep olur. Ekonomik açıdan zor durumda kalan Marvel Comics, süper kahramanlarını farklı yapım şirketlerine satmak zorunda kalır. 2009 yılına gelindiğinde ezeli rakibi DC Comics’in çok altında kalan şirket, “The Walt Disney Company” adlı yapım şirketi tarafından satın alınır. Ekonomik açıdan refaha ulaşan Marvel Comics, daha fazla gecikmeden sinema çalışmalarına başlar.

Marvel Comics’in başladığı sinema projesi Marvel Sinematik Evreni adı ile anılır. Şu anda proje 3 aşamadan meydana gelir. 2016 yılı itibariyle Marvel Sinematik Evreni 3. Evrede bulunur.

Marvel Sinematik Evreni

Marvel Comics, çizgi romanlarının filme uyarlaması olan bu projede çizgi romanların hikayelerine birebir bağlı kalmıyor. Marvel Comics, yaşadığımız çağa uyarlanan yeni senaryo için yeni fikirler ve yeni tasarımlar ekler. (Çizgi roman döneminde bile bir süper kahramanın birden fazla çıkış hikayesi vardır. Bu duruma Örümcek Adam’ı örnek verebiliriz) Marvel Comics, sinema projesinde tamamen dikkatli ve planlı hareket ediyor. Bu plan içerisinde ilerlerken kozlarını doğru oynayarak izleyici kitlesinin ilgisini hiçbir zaman kaybetmiyor.

Marvel Comics şirketi ekonomik sıkıntı çektiği dönemde süper kahramanların yayın haklarını satarken satış sözleşmesine süper kahramanların filmlerinin yapılmaması durumunda film haklarını geri alabileceğine dair bir madde ekler. Marvel Comics, bu maddeden faydalanarak birçok süper kahramanının haklarını geri alır. X-Man, Fantastik Dörtlü ve Örümcek Adam filmleri beyaz perdede başarılı olduğu ve devam filmleri çekildiği için bu süper kahramanların hakları hala farklı şirketlerdedir. Marvel Comics’in yayın haklarını sattığı süper kahramanları ilerleyen yıllarda Marvel Sinematik evreninde görebiliriz. Marvel Comics, “20th Central Fox” ve “Sony Pictures” şirketlerinde bulunan süper kahramanları için anlaşmalar yapmaya çalışıyor. Bu çalışmaların ilk meyvesi Örümcek Adam’ın “Kaptan Amerika: Kahramanların Savaşı” filminde rol almasıdır. Bu durum takipçileri diğer Marvel kahramanları içinde umutlandırıyor.

Sonsuzluk Taşları

Marvel Comics’in Marvel Sinematik Evreni projesinde her film ve her süper kahramanın ayrı hikayeleri olmasının yanı sıra bütün filmleri bir araya getiren ortak bir alt hikaye vardır. Bu hikaye, sonsuzluk taşları denilen ve evrenin en güçlü silahını oluşturan 6 adet taşa sahip olmak isteyen kötü güçlerle olan savaşı anlatır. (Şu an yazacaklarım büyük bir kitle tarafından bilindiği için spoiler sayılmayacağını düşünüyorum. Ancak isterseniz bu kısmı direk atlayabilirsiniz.) Hikayenin sonuna doğru 6 sonsuzluk taşı “Thanos” adlı bir kötü karakterin eline geçiyor. 6 taş bir eldivende toplanarak Thanos’a büyük bir güç kazandırır. Tabi bu anlattıklarım çizgi romanların ana hatlarına bağlı kalındığı sürece gerçekleşmesi beklenen senaryodur. Marvel Comics’in Marvel Sinematik Evreninde ne tür yenilikler yapacağını kimse bilemez.

Taşların hakkında detaylı bilgi vermek için henüz erken bir dönemdeyiz ama taşların isimleri ve güçleri şu şekildedir:

Tesseract: Uzay taşı olarak bilinir ve evrenin herhangi bir bölgesine gidebilmeye olanak sağlar. İlk olarak Kaptan Amerika: İlk Yenilmez filminde görüldü.

Aether: Gerçeklik taşı olarak bilinir. Hakkında çok net bilgiler olmamakla birlikte kullanıcısına bir çok yetenek verdiği düşünülüyor.Evrendeki nesneleri toplayan Koleksiyoncu adındaki bir karakterin elindedir. Koleksiyoncu ilk olarak Thor: Karanlık Dünya filminde görüldü.

Scepter: Zihin taşı olarak bilinir ve kişinin zihnine girebilmeyi ve onu kontrol edebilmeyi sağlar. Vision adlı süper kahramanın güç kaynağı olarak Yenilmezler: Ultron Çağı adlı filmde görüldü.

Orb: Güç taşı olarak bilinir ve kullanıcısına bir gezegeni yok edebilecek bir güç kazandırır. Bu taş Xander adlı bir gezegendedir.

Ruh ve Zaman taşı olarak iki taş daha vardır. Ancak bu taşlar henüz ortaya çıkmadı. Taşların nerde olduğu ile ilgili farklı görüşler olsa da bekleyip görmekte fayda var diyoruz.

1. Evre

Marvel Comics, “The Walt Disney Company” yapım şirketi tarafından satın alındıktan sonra film çalışmalarına girişir. Marvel Sinematik Evreni’nin ilk evresi olan “1. Evre” Demir Adam (Iron-Man) filmi ile başlar. “Tony Stark” adlı bir zengin’in Demir Adam olmasını anlatan bu filmde “S.H.I.E.L.D” adlı gizli organizasyon hakkında bilgi verilir. Bu organizasyonun başında olan Nick Fury Demir Adam filminin sonunda sahneye çıkar. S.H.I.E.L.D. organizasyonu ile 1. Evredeki filmlerin arasındaki bağlantı sağlanır. 1. Evrenin devamında İnanılmaz Hulk, Demir Adam 2, Thor, Kaptan Amerika: İlk Yenilmez filmleri ile süper kahramanlar izleyiciye tanıtılır. Demir Adam 2 filmi Marvel Sinematik Evreni için önemli bir konuma sahiptir. Çünkü S.H.I.E.L.D ve Yenilmezler projesi hakkında bilgi edindiğimiz filmdir. Birçok konu bu filmde açıklığa kavuşmaya başlar. Ayrıca Karadul ve War Machine karakterleri ilk kez bu filmde seyirci ile buluşur. Marvel Comics’in, Kaptan Amerika: İlk Yenilmez filminde gösterilen Tesseract ile 1. Evreye sonsuzluk taşları konusu hakkında küçük kırıntılar serpiştirmeyi unutmadığını görürüz. Demir Adam filmi ile 2008 yılında başlayan 1. Evre, S.H.I.E.L.D. organizasyonunun bütün süper kahramanları bir araya topladığı ekibin filmi olan “Yenilmezler” ile 2012 yılında son bulur.

2. Evre

Bu evre 1. Evre gibi Demir Adam filmi ile başlar. “Demir Adam 3” filminin Marvel Sinematik Evreni için artı bir özelliği olduğunu söyleyemeyiz. Yenilmezler’den sonra Tony Stark’ın yaşadıklarını anlatan bir filmdir. 2. Evre için önem arz eden filmlerin başında hiç şüphesiz “Kaptan Amerika: Kış Askeri” gelir. Kaptan Amerika ve Karadul’un maceralarının anlatıldığı bu filimde Falcon karakteri yer alır. Ayrıca film kapanışından sonra devam eden kısımda Quicksilver ve Scarlett Witch karakterleri gösterilir. 2. Evrede tanıtılan yeni karakterlerin yanı sıra Thor – Karanlık Dünya filmi ile sonsuzluk taşlarından açıkça söz edilir ve Sonsuzluk Taşları başlığında bahsettiğimiz Koleksiyoncu bu filmde ortaya çıkar. Marvel Comics’in hiç şüphesiz en güvendiği film olan Yenilmezler: Ultron Çağı 2. Evre içerisinde sinemada gösterime girer. Bu filmin Marvel Sinematik Evrenine olan en büyük katkısı Sonsuzluk taşlarından biri olan Scepter yani Zihin taşıdır. Zihin taşı, bu filmde sahneye çıkan Vision karakterinin güç kaynağı olur. 2. Evre içerisinde çekilen bir film ile izleyiciler yepyeni bir dünya ile tanışır. Galaksinin Koruyucuları adlı film dünyadan çok uzaklardaki bir galakside geçer. Birbirlerinden çok farklı 5 kişilik bir gruptan oluşan bu ekibin yer aldığı filmde sonsuzluk taşları ile ilgili çok daha fazla bilgiye ulaşıyoruz. Aynı zamanda Galaksinin Koruyucuları filmi yukarıda bahsettiğimiz Thanatos karakteri hakkında seyirciyi bilgilendiren film olur. Marvel Comics’in çok fazla tanınmayan bu karakterleri başarılı bir şekilde sinemaya uyarlaması Marvel Sinematik Evreni projesine verdiği önemi göstermektedir. 2. Evre yeni bir süper kahraman ve bu kahramanın filmi ile son buluyor. Bu film seyircileri istediği kadar küçülebilen Karınca Adam ile tanıştırır.

3. Evre

2016 yılında 3. Evreye geçiş yapan Marvel Sinematik Evreni, “Kaptan Amerika: Kahramanların Savaşı” (Orijinali Civil War’dır. Bu savaşı anlatan çizgi roman ise Türkçeye “İç Savaş” adı ile çevrildi) filmi ile hayranları arasında büyük yankı uyandırır. (Film adının Türkçeye çevirisini yapan ekip, sanırım filmi özetlemek istemiş olmalı) Filmin Türkçe adından anlaşılacağı gibi bu filmde Yenilmezler adı ile kurulan grup birbirine girer. (Filmde yer almayan süper kahramanlarda mevcut tabii) Örümcek Adam ve Siyah Panter (Black Panter) Yenilmezler arasına ilk kez bu filmde katılır. Yine 2016 yılında çıkan “Doktor Strange” filmi ile yeni bir kahraman Marvel Sinematik Evrenine dahil olur. Doktor Strange, izleyicileri Marvel Sinematik Evreninde görmeye alışık olmadığı bir dünya ile buluşturuyor. Genel özelliği büyücülük olan Doktor Strange ile büyü ve sihrin dünyasına bir yolculuğa çıkacaksınız. Bu filme kadar bilim, uzay ve robotlardan oluşan Marvel Sinematik Evrenini yepyeni bir boyut ve bakış açısıyla izlemeniz gerekecek.

Kasım 2016 itibari ile Marvel Comics’in izleyici ile buluşan sinema filmleri bunlardan oluşuyor. Marvel Comics ilerleyen zamanlarda beyaz perdeye uyarlayacağı filmlerin bir takvimini çoktan yayınladı. Bu takvime göre süper kahramanların kişisel filmleri yanı sıra önceki filmler için devam filmleri çekilmesi planlanıyor. Bu filmlerinde sonsuzluk taşları üzerine olacağı biliniyor. Sonsuzluk taşları senaryosu dışında Marvel Comics seyirciyi “INHUMANS” adlı bir film ile buluşturacak. Bu filmin Marvel Comics’in Sony Pictures şirketinden haklarını geri alamadığı X-Man filminin yerine geçeceği düşünülüyor.

Marvel Comics filmlerini ilk kez izleyecek olanlar için filmlerin tam listesini aşağıda veriyoruz.

1. Demir Adam (Iron-man) - 2008

2. İnanılmaz Hulk (The Incredible Hulk) - 2009

3. Demir Adam 2 (Iron-man 2) - 2010

4. Thor – 2011

5. Kaptan Amerika: İlk Yenilmez (Captain America: First Avenger) – 2011

6. Yenilmezler (Avengers) – 2012

7. Demir Adam 3 (Iron-man 3) – 2013

8. Thor: Karanlık Dünya (Thor: The Dark World) - 2013

9. Kaptan Amerika: Kış Askeri (Captain America: The Winter Soldier) – 2014

10. Galaksinin Koruyucuları (Guardians of the Galaxy) – 2014

11. Yenilmezler: Ultron Çağı (Avengers: Age of Ultron) – 2015

12. Karınca Adam (Ant-Man) – 2015

13. Kaptan Amerika: Kahramanların Savaşı (Captain America: Civil War) – 2016

14. Doktor Strange (Doctor Strange) – 2016

2016 kasım ayına kadar olan sürede vizyona giren filmler bunlardır. Marvel Comics’in ileri tarihlerde beyaz perdeye yansıtacağı filmlerde şu şekildedir:

1. Galaksinin Koruyucuları 2 (Guardians of the Galaxy 2) – 05.05.2017

2. Örümcek Adam: ? (Spider-Man: ?) – 28.07.2017

3. Thor: Ragnarok – 03.11.2017

4. Yenilmezler (Avengers: Infinity War Part 1) – 04.05.2018

5. Siyah Panter (Black Panter) – 06.07.2018

6. Kaptan Marvel (Captain Marvel) – 02.11.2018

7. Yenilmezler (Avengers: Infinity War Part 2) – 03.05.2019

8. Inhumans – 12.06.2019

Marvel Comics, filmlerin kapanış sahnelerinden sonra bir sonraki filme ve Marvel Sinematik Evrenine ait kesitler vererek bir sonraki filmin beklentisini arttırıyor. Marvel filmleri arasındaki ilişkileri ve bağlantıları anlamak istiyorsanız kapanıştan sonraki sahneleri mutlaka izlemelisiniz. Sinema evreni dışında bazı süper kahramanlarını televizyon evreninde seyirci ile buluşturan Marvel Comics, izleyicinin bağlılığını kaybetmek istemiyor gibi. Süper kahramanları dışında S.H.I.E.L.D. ajanlarının hikayelerini de televizyon dizisi şeklinde izleyiciye sunan Marvel Comics’in dizi ve sinema evrenini ileri bir dönemde bir araya getirip getirmeyeceği hakkında farklı görüşler vardır. 3. Evre takviminde INHUMANS dışında seyirci ile ilk kez buluşacak “Kaptan Marvel” adlı filmde yer alıyor.