Zihaf Nedir?
Kelime anlamı aslından uzak tutmak, kendisinden uzaklaşmak anlamındadır. Edebiyat terimi olarak ise uzun ünlülü bir sözcüğün aruz kalıbına uydurulması koşuluyla kısa heceyle okunmasıdır. Bu bakımdan imalenin tam tersi de denir.
Türkçe, kısa ünlülerin çoğunlukta olduğu bir dildir, bu bakımdan heceyi kısa olarak söylemek anlamına gelen zihafa Türkçede pek rastlanmaz. Ünlü harfler için geçerli olan zihaf, imale gibi bir aruz kusuru olarak sayılmaktadır.
Beyitlerde zihaf yapmamız gereken bir yere rastlarsak orada zihaf olduğunu göstermek için “+” işareti koyarız. Örnek vermek gerekirse:
Bir misafir gibiyiz dünyâda biz ( A. Aymutlu)
*
Tûtî-i mu’/cize-gû/yem ne disem/ lâf degül
+
Çerh ile söy/leşemem/ âyinesi / sâf degül
Vezin : Müfteilün / fâ'ilün / müfteilün / fâ'ilün
Uygulama : - - . - / - . - / - . . - / - . –
*
Nâm u nişâne kalmadı fasl-ı bahârdan
Düşdi çemende berg-i dıraht itibârdan
Vezin : Müfteilün / müfteilün / müfteilâtün
Uygulama :
- . . - / - . . - / - . . - -
Kaynaklar
Üniversiteler İçin Eski Türk Edebiyatına Giriş, Yrd. Doç. Dr. Neslihan Koş Keskin; Vezin ve Aruz, Akçağ, 6. Baskı
Pala, İskender, Ansiklopedik Divan Edebiyatı Sözlüğü, madde : Zihaf, Kapı Yayınları