Makaleler

Zihaf Nedir?

Yazar: Diba Bahadıroğlu

Kelime anlamı aslından uzak tutmak, kendisinden uzaklaşmak anlamındadır. Edebiyat terimi olarak ise uzun ünlülü bir sözcüğün aruz kalıbına uydurulması koşuluyla kısa heceyle okunmasıdır. Bu bakımdan imalenin tam tersi de denir.

Türkçe, kısa ünlülerin çoğunlukta olduğu bir dildir, bu bakımdan heceyi kısa olarak söylemek anlamına gelen zihafa Türkçede pek rastlanmaz. Ünlü harfler için geçerli olan zihaf, imale gibi bir aruz kusuru olarak sayılmaktadır.

Beyitlerde zihaf yapmamız gereken bir yere rastlarsak orada zihaf olduğunu göstermek için “+” işareti koyarız. Örnek vermek gerekirse:

Bir misafir gibiyiz dünyâda biz ( A. Aymutlu)

*

Tûtî-i mu’/cize-gû/yem ne disem/ lâf degül
      +

Çerh ile söy/leşemem/ âyinesi / sâf degül

Vezin : Müfteilün / fâ'ilün / müfteilün / fâ'ilün

Uygulama : - - . - / - . - / - . . - / - . –

*

Nâm u nişâne kalmadı fasl-ı bahârdan

Düşdi çemende berg-i dıraht itibârdan

Vezin : Müfteilün / müfteilün / müfteilâtün

Uygulama :

- . . - / - . . - / - . . - -

 

Kaynaklar

Üniversiteler İçin Eski Türk Edebiyatına Giriş, Yrd. Doç. Dr. Neslihan Koş Keskin; Vezin ve Aruz, Akçağ, 6. Baskı
Pala, İskender, Ansiklopedik Divan Edebiyatı Sözlüğü, madde : Zihaf, Kapı Yayınları

İlgili Makaleler

Yorumunuzu Paylaşın