Makaleler

ONS Nedir, Nasıl Hesaplanır?

Yazar: Hakan Kutluay
ONS Nedir, Nasıl Hesaplanır?

Günlük hayatta zaman zaman duyduğumuz bir kelime olan ONS ne demektir? Ons sadece altın için mi kullanılmaktadır ve ons hesaplamaları nasıl yapılır? Yurtiçi ons fiyatları ile yurt dışı ons fiyatları arasında bir değişiklik var mıdır? Varsa bu değişiklik nereden kaynaklanmaktadır? Ons fiyatlarının petrol ve döviz fiyatları ile bağlantısı nedir? Ons fiyatları sabit midir? Bütün bu soruların cevabını yazımızın ilerleyen kısımlarında vereceğiz.

Ülkemizde ve yurtdışında altın, platin, gümüş, elmas yakut gibi değerli madenlerin ve taşların fiyatlarının hesaplanmasın ve sabit bir birim fiyatın bulunması ONS birim fiyatı ile gerçekleştirilmektedir. Sembolü OZ olan ONS, Latince Uncia, bir on ikilik manasına gelmektedir ve aslen bir kütle birimidir. Tam olarak açılımı ve genel kullanımı Avoirdupois Ounce’unu şeklindedir. Ancak bu açılımdan farklı şekilde kullanımları da mevcuttur. Ons’un sembolü ℥ şeklindedir.

Ons (İngilizce ounce) farklı ülkelerde değişik isimler ile kullanılabilmektedir. Bunlara örnek vermek gerekirse:

  • Macaristan’da  Slovenya ve Hırvatistan’da olduğu gibi ´Okka´ kelimesi ile kullanılmaktadır.
  • Polonya’nın geçerli birimi ise Unze şeklinde isimlendirilmiştir.
  • İspanya, Portekiz ve Brezilya gibi İspanyolca ve Portekizce konuşulan ülkelerin çoğunda bu birim Onca ya da Onca şeklinde kullanılmaktadır.
  • Çin’de ons (İngilizce “ounce”) için kullanılan birim ismi ise Ling ya da Lyang olarak bölgelere göre değişiklik gösterebilmektedir.

Ons sadece altın ya da değerli madenlerin fiyatlarının hesaplanmasında değil aynı zamanda ilaç sektöründe eczacılar için de önemli bir yer tutmaktadır. İngilizce Apothecaries Ounce olarak geçen eczacı ons birimi ise ilaç ve kimyasal maddelerin değerlerinin hesaplanmasında kullanılmaktadır. Dünya genelinde eczacı ons birim gramı yaklaşık 31,1 gram şeklinde hesaplanır. Örnek vermek gerekirse 1 Avoirdupois Ounce’unun karşılığı kesin olarak 28,349523125 grama denk gelmektedir.

Ons İlk Kez Nerede Ortaya Çıkmıştır?

Ons ilk kez Orta Çağ Avrupa’sının en önemli ticaret şehirlerinden bir tanesi olan Fransa’nın Troyes şehrinde kullanılmıştır. Fransızca Troyes Ons’u (İngilizce: Troy Ounce) olarak da geçen birim ise Troy Ağırlık Birimi şeklinde açıklanmaktadır. Burada bahsi geçen Troya ons’u Avoirdupois Ons’undan farklı olarak % 9,7 oranında daha ağır hesaplanmaktadır.  Genelde değerli metallerin birim fiyatlarının hesaplanmasında ölçü olarak alınan miktardır. Eczacı onsuna ve Avoirdupois Ounce’a benzer şekilde Troy Ons’sı de 31,1 gram olarak alınmaktadır.

Bu durumda bir Troya Ons’unun tam olarak 31,1034768 grama eşit olduğu söylenebilir. Genel olarak altın fiyatlarının hesaplanmasında karşımıza çıkan ve kullanılan Ons kavramının kullanımı çok eski tarihlere dayanır ve çeşitli ülkelerde farklı isimlerde ve farklı hesaplama şekilleri ile de kullanıldığı görülmektedir.

Bazı ülkelerde 1 ons 100 gram alındığı da görülmektedir. Örnek vermek gerekirse Hollanda bu ülkelerden bir tanesidir.

Bir takım ons hesaplamaları şu şekilde açıklanabilir:

  • 1 öz. = 16 dr. (Dram) = 437,5 gr. (Gran) = 28,349523125 Gram
  • 1 öz.ap. = 1 öz.tr.
  • 1 öz.tr. = 8 dr.ap. = 480 gr. = 31,1034768 g (Değerli Metaller için ons birim alımı)
  • 1 Pound = 16 öz. = 7000 grain = 453,59237 Gram
  • 1 troy pound = 12 öz.tr. = 5760 tahıl = 240 dwt. = 373,2417216 Gram (tahıl hesaplamalarında kullanılan miktar)
  • 3 troy öz. ap = 420 gr.

*oz: Avoirdupois Ounce yani ons olarak alınmıştır

Aynı şekilde ülkelere göre kullanılan birim fiyatları da su şekilde gösterilebilir:

  • Uluslararası ons (avoirdupois ounce): 28.349523125
  • Uluslararası Troy Ons (International troy ounce): 31.1034768
  • Maria Theresa ons (Maria Theresa ounce ): 28.0668
  • İspanyol ons (Spanish ounce) (orijinal :onza): 28.75
  • France ons (French ounce) (Orijinal: once): 30.59
  • Portekiz ons (Portuguese ounce) (Orijinal: onca): 28.69
  • Roman / İtalyan ons (Roman / Italian ounce) (Orijinal: önçia): 27.4
  • Hollanda ons (Dutch metric ounce) (Orijinal: ons): 100
  • Çin ons (Chinese metric ounce) (Orijinal: 盎司): 50
  • İngiliz Kulesi Ons (English Tower Ounce): 29.16

Altının Ons’u Nasıl Hesaplanır?

Ülkemizde 1 Ons altın 31,10 gram olarak hesaplanmaktadır ve burada hesaplanan altının saf altın olduğu varsayılmaktadır. Bu hesaplara bir örnek vermek gerekirse şu şekilde bir formül karşımıza çıkar:

1 Ons fiyatının 1900 Dolar olduğunu farz edelim. Bu durumda ülkemizdeki altının Türk lirası ile hesaplanma şekli takip eden şekilde hesaplanmaktadır:

1900/31,10* Dolar kur fiyatı = Has Altının Fiyatı

Burada 1 Dolar’ın 2 TL olduğunu ele alırsak 1900/31,10*2 = 30,5466237942 Türk Lirası has, yani gram altının fiyatı olmaktadır.

Bu formülden de anlaşılacağı gibi değişen kurlara göre Dolar’ın yükselmesi ya da düşmesi altın fiyatlarının da değişmesine neden olmaktadır.

Altın Ons’u Nasıl Düşer ve Yükselir?

Daha önce belirtmiş olduğumuz formülden de anlaşılacağı gibi dolar kurlarının değişmesi has gram altının fiyatının hesaplanmasında önemli bir etki gösterir. Aynı şekilde altın ons fiyatlarının düşüp yükselmesi de yine döviz kurlarının artmasında ya da azalmasında etkilidir.

Sadece döviz kurları değil aynı zamanda petrol fiyatlarının da altın ons fiyatlarının azalıp artması ile değişkenlik gösterebildiği gözlenmektedir. Sadece yurtiçinde değil uluslararası alanda piyasalarda yaşanan en küçük çaplı değişiklikler dahi altının ons fiyatını etkilemektedir. Petrol fiyatları ile altın ons piyasaları arasında bu neden ile yakın bir ilişki bulunmaktadır.

Altın ons fiyatlarının yükselmesi dünya borsalarını güçlü bir şekilde sarsabileceği gibi çalkantılı dünya borsasının yeniden düzene girmesinde altın ons fiyatlarının düşmesi rol oynayabilir. Aynı şekilde daha önce de belirtiğimiz gibi petrol fiyatlarının yükselmesi altının ons fiyatlarını petrol fiyatları arttığı sürece arttıracaktır. Bütün borsa değerlerinin borsa değerlerinin oluşmasında önemli olduğunu buradan anlayabiliriz. Bütün fiyatların (ons, petrol, dolar vs.) birbiri ile bir bağlantı içinde olması piyasaların dengesi için bu bağlantının da dengeli bir biçimde sürmesini gerektirir.

İlgili Makaleler

Yorumlar
füsun 2019-04-04 13:07:26

işlemde çarpma önceliklidir 1900/(31,10*2)=30,5466237942

Mehmet Emin Okudan 2017-06-10 13:07:47

Verdiğiniz örnekte hesap hatası var. Doğrusu (1900/31,10)*2 = 122,186 Türk lirası olmalıdır.

(Burada 1 Dolar’ın 2 TL olduğunu ele alırsak 1900/31,10*2 = 30,5466237942 Türk Lirası has, yani gram altının fiyatı olmaktadır.)

Yorumunuzu Paylaşın