Makaleler

Bulunan En Eski İbranice Metin

Yazar: Mehmet KÖSE

Arkeologlar İncil'de genç Davut'un Filistin devi Goliath'ı yendiği yer olarak tanımlanan yerin yakınlarında bilinen en eski İbranice metni buldular. Haziran 2008'de arkeologlar M.Ö 10. yüzyıla ait bugünün Bet Shemesh'inin 5 km güneyinde bulunan bir kaleyi kazmaya başladılar.

Son zamanlarda yayımlanan bir yayına göre Kudüs İbrani Üniversitesi, üzerinde beş çizgi bulunan eski bir çömlek parçası bulduklarını duyurdu. Kitabenin şifresi henüz çözülememiş olsa da başlangıç olarak 'yargıç', 'kul' ve 'kral' kelimelerinin geçtiği sanılıyor.

Kazılar, İbrani Üniversitesi'nde profesör olan Yosef Garfinkel tarafından yürütülmekte. Çömleği Khirbet Qeiyafa'da bulunan bir binada, devasa taşlardan inşa edilmiş 700 metre uzunluğunda duvarlara sahip büyük bir Yahudi kalesinde buldular. Bulunan parçalar bazı organik materyaller içermekte, bu sayede karbon testi uygulanabilir bir halde. Oxford Üniversitesi'nde yapılan bir karbon-14 testi ve diğer antik çömleklerle yapılan kıyaslar sonucu ortalama 3000 yaşında olduğu tespit edildi.

İbrani Üniversitesi'nin yayımladığı makeleye göre bu buluş Ölü Deniz Belgeleri'nden bu yana İsrail'de yapılan en kayda değer arkeolojik buluş.

1947'de Kumran'da bir bedevi çoban köpeği tarafından bulunan Ölü Deniz Belgeleri, yüzlerce dini belge ve İncil'den metinler içermekteydi. Eski Yazıt bilgini Samuel J. Schultz bu buluşların, İncil'i kopyalayan Yahudi katiplerin son derece dikkatli olduklarını gösterdiğini bildirmekte, çünkü en eski İbrani İncili (Eski Yazıt) M.S 900 civarında yazılmış ve Kurman metinleri neredeyse tamamen aynı olmalarına rağmen bin sene daha eskiler.

Bulunan parça, İsrail'in başka kazı alanlarında bulunan çömleklere de benzemekte. Devasa bir kalenin varlığı, Kral Davut zamanında İsrail'de güçlü bir merkezi yönetim olduğunun bir işaretidir.

Minimalist olarak bilinen bazı arkeologlar Kral Davut ve Süleyman'ın Eski Yazıtlarının tarihiliği konusunda şüpheliler. Ne var ki, Proceedings of the National Academy of Sciences'da yayımlanan bir makaleye göre Kral Süleyman'ın madenlerinin kalıntıları Jordan'da, Petra yakınlarında bulunmuştur.

Son buluşlar aynı zamanda Kral Davut'un bir efsane olmadığını, aksine o günkü katiplerin günü aynen aktardıklarını desteklemekte.

İlgili Makaleler

Yorumunuzu Paylaşın