Anime Nedir?

Anime, sözcük anlamıyla animasyon olan Fransızcadan alınmış bir sözcüktür. Kendine has çizim yöntemleri ile çizilmiş Japon kökenli bir sanat eseridir. Anime, mangaların televizyon ya da sinema sektöründe yeniden uyarlanması olduğunu söyleyebiliriz. Manga, Japon çizim teknikleri ile çizilen çizgi romanlara verilen isimdir. Anime için mangaların izlenebilir halidir. Manga çizerlerine “mangaka” adı verilir.

Anime sektörü, Japonya’da önemli bir yer arz eder. Bu bakımdan anime sektörüne ülke içinden ve ülke dışından oldukça fazla yatırım vardır. Ayrıca Animelerin izleyici kitlesinin Japonya ile sınırlı olmadığını söyleyebiliriz. Animeler dünya çapında genişleme göstermiş ve bu genişlemeye hız kaybetmeden devam etmektedir. Bu yazımızda ön bilgi verdiğimiz animenin, tarihçesini, ilgi alanlarını, konu ve çeşitlerinin yanı sıra dünya üzerindeki etkisinden söz ederek anime hakkında daha kapsamlı bir bilgi ve örnekler vereceğiz.

Animenin Tarihi

Anime, Japon film yapımcılarının 1900’lü yılların başlarında Amerikan, Alman, Fransız ve Rus animasyon yöntemlerini öğrenmesi ve uygulamaya başlaması ile ortaya çıkmıştır.

Animasyon yöntemlerinin Japonya’daki ilk temsilcisi “Osami Tezuka” adlı sanatçıdır. Japonları çağdaş anime ile buluşturan ilk kişidir. Osami Tezuka genç yaşlarda, kamerası ile Walt Disney ve Max Fleischer adlı yapımcıların eserlerini örnek alarak küçük animasyonlar çekmeye çalışır. Animenin öncüsü konumunda olan Osami Tezuka’yı takip eden sanatçılar anime adı verilen yeni bir tarz oluştururlar.

Amerika’nın film sektörüne ayırdığı yüksek bütçeler göz önüne alındığında Japon sinema sektörünün küçük bütçesi ve bunun yanı sıra batılı oyunculara benzeyen aktörlerin eksikliği Japonya’yı sinema sektörü yerine anime sektörüne iter. Anime sektörünün imkanları, kolaylıkları ve hayal dünyasının çok daha geniş olması anime sektörünün Japonya’da tercih edilmesini ve gelişmesini destekler.

Japonya’da manga çizimleri 1970’li yıllarda yoğun ilgi görmeye başlar. Bu ilgi mangaların animasyonlarda kullanılmaya başlamasını sağlar. Anime ve mangaların gördüğü yoğun ilgi Osami Tezuka’yı bir efsane haline getirerek “Animenin Babası” konumuna yükseltir. Osami Tezuka ve takipçilerinin çabaları ile animenin günümüzdeki hali ortaya çıkmaya başlar. Mecha adı verilen ve robotlar ile ilgili olan animelere şekil veren Osami Tezuka’nın mecha tarzında açtığı yolu Go Nagai ve diğer mangakalar geliştirir. 1980’li yıllarda büyük bir sıçrama gösteren mecha türü animeler bu dönemin klasikleri olarak tarihe geçmiştir.(Herkes tarafından bilinen “Voltran” adlı animeyi mecha türüne örnek verebiliriz) Bu başarıda en büyük katkı Yoşiyuki Tomino’ya aittir. 1980’li yıllarda anime Japonya tarafından önemli bir sektör olarak kendini kanıtlar ve büyük yatırımlar ile üretime geçilir. Animelerin önem kazanması ile mangalara verilen önem ve ilgi de üst seviyelere ulaşır. 1980’de Japonya’da büyüme gösteren animeler 1990’lar ve 2000’li yıllarda tüm dünyada popülaritesini arttırır.

Animeler ile İlgili Terimler

Animeler için kullanılan bazı özel terimler vardır. Bunlar:

Tsundere: Dış görünüş olarak sert bir mizaca sahip ama kendi içinde duygusal olan karakter tipidir. İçinden geçenleri söylemekte zorlanır. Duygusal olarak köşeye sıkıştığı zamanlarda şiddete başvurur. Animelerin olmazsa olmaz kişiliklerinden biridir.

Yandere: Anlamını “Yanderu “ hasta anlamına gelen sözcükten almıştır. Psikopat bir tiplemedir. Dış görünüşüne baktığınızda sevimli ve tatlı biri olarak gördüğümüz bu karakter tipi, sevdiği kişinin tehlikede olduğu durumlarda psikopat bir kişiliğe bürünür. Bu ani değişim sevdiklerinin ölümüne bile sebep olabilir. Bu tip karakterlerin geçmişine inildiğinde, cinayet, tecavüz ya da işkence gibi olaylara maruz kaldıkları görülür. Karakter boş yere bu duruma gelmemiştir. (Anime karakterlerinin kişilik geçmişleri ile ilgili aşağıda bahsedeceğiz)

Yangire: Yandere karakterinin daha az psikopat hali olduğu söylenebilir. İnsan öldürecek duruma gelmezler. Aşırı sinirli olmaları bu karakteri açıklamak için yeterlidir diyebiliriz. Yandere karakterleri gibi dış görünüşte tatlı ve sempatiktir. Fakat bu görünüşleri tamamen rolden ibarettir. Sinirlenme sebepleri daha çok hakarete maruz kalmalarındandır.

Kuudere: Egolarının yüksek olduğu söylenebilir ama bu ego yüksekliği boş yere değildir. Genellikle çevrelerine soğuk ve aldırmaz görünürler. Fakat öyle değildirler. Sadece bu yönlerini çok az gösterirler.

Dandere: Kuudere karakteri gibi sessiz ve sakin karakterlerdir. Kuudere karakterinden farkı ise konuştukları kişi ile yalnız kalmadıkça gerçek yönlerini göstermezler. Dandere karakterleri, animelerde ana karakter olarak çok fazla önümüze çıkmamaktadır.

Otaku: Anime fanatiklerine verilen isimdir. Hayatını animelere adamış kişilerdir.

Filler:  Sadece animelerde olan doldurma bölümlerdir. Anime, asıl konuyu anlatan mangaya yaklaştığında ana konudan bağımsız bir hikaye oluşturulur. Filler bölümlerini izlemek zorunda değilsinizdir. Filer bölümleri abartarak izleyici kaybeden animelerde vardır. Bleach ve Naruto animelerini örmek verebiliriz.

Movie: Animeler için çekilen tek bölümlük uzun filmlerdir. Genel olarak konuya bağlı kalmamakla birlikte geçmiş bir konuyu ya da herhangi bir karakteri anlatmak için yapılırlar.

Cosplay: Bir anime karakterinin kıyafetlerini giyerek, onun kılığına girme durumudur. Eğlenmek için yapılırlar. Oldukça masraflı olduğu söylenebilir. Bu kılık değiştirme işini yapan kişiye Cosplayer adı verilir.

Hentai: Anime ve mangalarda cinsel içeriklerin yoğun ve net bir şekilde izleyici ile buluştuğu türdür. Tamamen pornografik öğelere yer verir. Çizim olarak sayılsa da tartışmasız +18 yaş sınırı olan bir türdür.

Animelerin Görsel Özellikleri

Anime ve mangaların karakterlerinde, dış görünüş olarak küçük bir ağız, iri gözler, uzun kollar ve uzun bacaklar vardır. Mangakaların, karakterlerine bu görüntüyü vermelerini, Japonların kısa boyları ve küçük gözleri konusunda kompleksli olmasına bağlayan genel bir görüş hakimdir.  Bu görüş tamamıyla hatalıdır. Mangakaların karakterlerini bu şekilde çizmelerinin sebebini manganın babası Osami Tezuka’nın ilk çizimlerine bağlayabiliriz. Fakat o da bu çizim örneklerini Amerikan animasyonlarının önemli isimlerinden olan Walt Disney’den esinlenerek yapmıştır. Kısaca söylemek gerekirse Anime karakterlerinin tipik dış görünüşünün sebebi animeden daha eski tarihi olan animasyonlara bağlamak gerekir.

Anime ve manga karakterlerin diğer belirgin özellikleri bunlar ile sınırlı değildir. Yukarıda bahsedilen özelliklerin yanı sıra renkli, ilginç saç modelleri, (Yu-Gi-Oh animesinin Yugi adlı karakteri bu görüntülere örnek verilebilir) abartılı jest ve mimikleri de animelere özgüdür.

Anime Tür ve Konuları

Animeler, konu ve tür bakımından büyük bir çeşitlilik gösterir. Anime sektöründe, her yaş ve kitleye hitap edecek ve izleyenleri kendine çekebilecek konular mevcuttur. Erotizm, şiddet, gerilim, korku vb. türlere sahip olabilirler. Bu bakımdan öncelikle animelerin konularına değineceğiz.

Bir animeyi herhangi bir konu çerçevesi altında sınırlamak mümkün değildir. Hayal gücü kullanılarak gerçekdışı konuları anlatan animeler ile birlikte anime, gerçek hayattan herhangi bir konuyu, topluluğu, ya da olayı anlatabilir. Burada yazılanları desteklemek için animeler ve konulardan örnek vererek açıklayalım. Futbol konulu “ Captain Tsubasa” adlı animeyi Türkiye’de bilmeyen yoktur. Futbol dünya genelinde yaygın bir konu ancak anime sektöründe spor animeleri kendini futbol ile sınırlamıyor. Voleybol konulu “Haikyuu” adlı bir anime, yüzme okulundaki gençleri anlatan “Free” adlı bir anime ve “Kuroko no Basket” adından da anlaşılacağı gibi basketbol konulu bir animedir. Bu 3 anime sadece spor türü için örnek verilen animelerdir. Bunlar dışında aşçılığı anlatan “Shokugeki no Souma” gibi güncel bir anime ve barmenlik ile ilgili olan “Bartender” adlı bir anime bile vardır. Bu örnekler konularını gerçek hayattan alan animelerdir. Hayal ürünü animeler için Türkiye’de birçok insanın bildiği Digimon, Beyblade ve Moon Sailor (Ay Savaşçısı) animelerini örnek verebiliriz. Bu örnekler sonucunda animelerin konularının kapsadığı genişlik anlaşılabilmektedir. Halihazırda binlerce animeye alt yazılı olarak internet aracılığı ile ulaşabilirsiniz.

Anime türleri, konulara göre daha genel bir kavramdır. Aşırı tutkun olan ve ne olursa izlerim diyen anime izleyicilerinin dışında sadece belli bir türe yoğunlaşan ve bu türlerde anime izleyen izleyiciler de vardır. Tek türe yoğunlaşan izleyicilerin sayısı da azımsanamayacak miktardadır. Bu türleri tek tek açıklayarak örnek vermeye çalışacağız.

Shoujo: Genç kız ya da küçük kız anlamına gelen Japonca kökenli bir kelimedir. Aşk ve romantizm konulu animelere verilen isimdir. İçerisinde duygusallığa ağırlık verilir. Golden Time, Kaichou Wa Maid-Sama adlı animeleri örnek verebiliriz.

Shoujo Ai ve Shoujo Yuri: Kadın kadına eşcinsel konuları içeren animelerdir. Shoujo Ai ve Shoujo Yuri arasındaki fark, Ai türü, cinsellik içermez. Yuri türü ise cinsellik kullanmaktan yanadır. Candy Boy ve Aoi Hana adlı animeleri örnek verebiliriz.

Shounen: Genç erkek ya da erkek çocuk anlamına gelen Japonca kökenli bir kelimedir. Erkeklerin ilgisini çekeceği düşünülen dövüş, aksiyon ve komedi konularını anlatan animelerdir. –Bu tür animeleri kızlar izleyemez diye bir kural yok tabi- Romantik konulara çok fazla yer vermez. En çok izlenen ve büyük izleyici kitlelerine sahip animeler bu türdedir. Bleach, One piece, ve Naruto gibi köklü animeleri örnek verebiliriz.

Shounen Ai ve Shounen Yaoi: Erkek erkeğe olan eşcinsel ilişkileri ele alır. Shounen Ai ve Shounen Yaoi arasında ki fark ise Ai’de cinsel öğelere yer verilmezken Yaoi animelerinde cinselliğe yer verilir. Sekaiichi Hatsuko ve Love Stage animelerini bu türe örnek verebiliriz.

Josei: Aşk ve romantizm konularından oluşan Shoujo türünden biraz daha yetişkin kadın kitlesine hitap eden animelerdir. Shoujo’ya göre daha gerçekçi konuları ele alır. Usagi Drop, Nodame animelerini örnek verebiliriz.

Seinen: Yetişkinler için yapılan animelere verilen isimdir. İçerisindeki konular 

bakımından farklı örnekleri vardır. Küfür, cinsellik, şiddet vb. öğeleri içerisinde bulundurabilir. Gangsta, Kiseijuu: Sei no Kakuritsu ve Black Bullet vb. animeleri bu türe örnek verebiliriz.

Mecha: Yukarıda da bahsettiğimiz gibi robotları içeren animelere verilen isimdir. Uzay, bilim-kurgu bu tür animelerde sıkça yer alır. Voltran, Code Geass animelerini örnek verebiliriz.

Ecchi: Erkeklere hitap eden, içerisinde bol miktarda cinsellik içeren animelerdir. Kiss X Siss, High Scholl DXD ve High School of the Dead bu tür animelere örnek verilebilir.

Harem: Bir erkek karakterin, birkaç kız tarafından çevrelenmesini anlatan animelerdir. Animedeki erkek ve kız karakterlerin duygusal yakınlaşmalarını konu alır. Her animedeki erkek karakter farklı kişiliklerde olabilir. Güçlü, güçsüz, iyi, nazik, akıllı, aptal ya da sapık olabilir. Harem türündeki animelerde kız karakterlerinde kendine göre kişilikleri vardır. bu kişiliklere tsundere, yandere vb. özel isimler verilir.

Anime türleri içerikleri ve hitap ettikleri kitleye göre değişim gösterir. Ancak herhangi bir animeyi izlediğinizde tek bir türde anime izlemiş olmazsınız. Bütün animeler ağırlıklı bir tür üzerine yoğunlaşsa da içerisinde diğer türleride barındırır. Yani shounen türüne ait bir anime izlerken içerisinde bol miktarda ecchi türünde öğelere rastlayabilirsiniz.

Anime Çizgi Film midir?

Bu soruya anime ve çizgi film arasındaki farklardan bahsederek cevap bulmaya çalışacağız.

 

Konunun başlığına dönecek olursak sorunun cevabına hayır ya da evet demek kişiden kişiye değişen durumlardır. Anime kültüründen uzak kişiler için hepsi çizgi film olarak görülebilmektedir. Fakat bu soruyu herhangi bir anime tutkununa soracak olursanız cevabı kesinlikle –Hayır! Anime, çizgi film değildir- olacaktır. Birinci kişi yani anime kültüründen uzak kişiler için tek bir açıklama düşüncesini savunmak için yeterlidir. Anime ve çizgi film çizimlerden yapılıyor. O zaman ikisi de çizgi filmdir. Anime tutkunları için ise bu çok büyük bir olay halindedir. Animenin, çizgi film olmadığı ile ilgili birçok görüşleri bulunuyor. Bir anime tutkununun yanında animelere çizgi film demeniz durumunda karşılaşacağınız savunmalar şu şekildedir:

• Çizim farkı öncelikli konulardandır. Animenin çizim teknikleri çizgi filmlerden çok farklıdır. Yukarıda karakter çizimlerinden bahsettiğimiz için burada detaya inmeyeceğiz.

• Anime Japon üretimi yapımlardır. Amerika ve Avrupa şirketleri ile ortak çalışmalar da mevcuttur. Fakat temel yer Japonya’dır.

• Çizgi filmler çocuklara hitap ederken animelerin hitap ettiği bir yaş sınırlaması yoktur. Her yaşa ve her kitleye hitap edecek bir anime vardır. Animeler içerisinde yetişkinlerin ilgisini çekecek birçok öğe bulunabilir. Animelerde, çocukların izlemesinin yasak olduğu, ebeveynleri olmadan izleyemeyecekleri ve sadece yetişkinlere uygun olan animeler bulunmaktadır.

• Animeler, çizgi filmler gibi dar konularla sınırlandırılmazlar. Çizgi filmler, macera aksiyon gibi konulardan çıkmazken animeler bu konuda oldukça zengindir. Romantik, gerilim, korku, macera, aksiyon, komedi, tarih, fantastik, bilim kurgu ya da cinsellik barındırabilirler.

• Animelerde karakterlerin bir alt hikayesi olabilmektedir. Çizgi filmlerin aksine uzun soluklu olabilen animelerde herhangi bir yan karakterin bile bir geçmiş hikayesi olabilir. Hatta sırf yan karakteri daha iyi anlatabilmek için animelerde 3-4 bölümlük yer ayrılabilmektedir. Animelerin haftada bir yayınlandığını düşünecek olursak bu bir aylık bir sürece denk gelmektedir. Yani bir yan karakter için izleyici ana hikayeyi bir ay beklemek zorunda kalabilmektedir. Bu durum animelerde karakterlere ne kadar önem verildiğini göstermektedir.

• Çizgi filmler İngilizcede cartoon olarak bilinen yapımlardır. Bunlara He-man ve Garfield’ı örnek verebiliriz.

Sonuç

Türkiye kanallarında birçok anime yayınlandı. Bu animelerin çoğu büyük ilgi çekti ve severek izlendi. Pokemon, Sailor Moon (Ay Savaşçısı), Digimon, Yu-Gi-Oh ve Captain Tsubasa bu animelere örnek verilebilir. Türkiye’de olduğu gibi diğer ülkelerde de anime geniş izleyici kitlesi bulmakta çok fazla zorlanmamaktadır. Anime sektörünün kalitesi ve dünya üzerindeki etkisi ve başarısı animasyon sektörünün devlerinden Walt Disney tarafından bile kabul edildi. Hatta Walt Disney anime sektörüne büyük bütçeler ayırarak yatırım yaptı.  Anime, tüm dünyada izleyicileri ile buluşmaya ve yeni izleyiciler kazanmaya büyük bir hızla devam etmektedir.